اثر مهم «انتظار» حل نشدن در مفاسد محيط، و عدم تسليم در برابر آلودگي هاست؛ زیرا هنگامى كه فساد فراگير مى شود، و جمع كثيرى را به آلودگى مى كشاند، افراد پاك در يك بن بست سخت روانى قرار مى گيرند، بن بستى كه از يأس از اصلاحات سرچشمه مى گيرد. گمان مى كنند، كار از كار گذشته، و تلاش براى پاك نگهداشتن خويش بيهوده است، اين نوميدى و يأس ممكن است آنها را تدريجا به سوى فساد و همرنگى با محيط بكشاند. از این رو تنها امید به اصلاح نهایی مى تواند آنان را به مقاومت و خويشتندارى دعوت كرده و نگذارد در محيط فاسد حل شوند.

جمعى از خاورشناسان، اصرار دارند ايمان به وجود يك مصلح بزرگ جهانى را واكنشى به وضع نابسامان مسلمانان در دوران هاى تاريك تاريخ بدانند. از سویی جمعى از پژوهشگران شرقى و اسلامى كه تحت تأثير افكار غربيها قرار دارند، ايمان به وجود «مهدى» و مصلح جهانى را يك «فكر وارداتى» دانسته اند كه از عقايد يهود و مسيحيان گرفته شده است. اما در منابع اسلامی، اعتقاد به چنين ظهورى يك ريشه اصيل اسلامى دارد. از سویی ممکن است علاقه به توجيه مادى براى هرگونه فكر و عقيده مذهبى، اين گونه افكار را به وجود آورده است.

قائلین به فرضیه «جبر استعماري» می گویند مسئله «انتظار» باعث می شود انسان از زیر بار مسئولیت های اجتماعی و فردی فرار کند. در پاسخ این افراد می گوییم روایات تاکید فراوانی دارد که انتظار موجب حرکت های اجتماعی و فردی می شود؛ چون انتظار یعنی از حالت موجود ناراحت بودن و برای وضع بهتر تلاش کردن است. پس فرد منتظر خودسازی و خودیاری اجتماعی دارد و زمینه ها را با آگاه کردن مردم و پذیرش اصول حکومت برای قیام آماده می کند و با ظلم مبارزه می کند. بنابراین در فساد محیط حل نمی شود و تسلیم آن نمی گردد.