قضا و قدر از عقاید قطعى اسلامى است که در کتاب و سنّت وارد شده است و دلایل عقلى نیز آن را تأیید مى کند و هیچ مسلمانى نمى تواند آن را انکار کند. آنچه شیعه انکار مى کند و همه گروه عدلیه با آنان در این مطلب هم صدا هستند، جبر گرایی است. به این معنا که تقدیر الهى و تحقق آن برنامه ها به حکم قطعى خدا، مانع از اختیار و آزادى انسان، در انتخاب نیک و بد نیست.
معمولاً حکومت هاى ستمگر هر اندازه زور داشته باشند، باز نیاز به یک پشتوانه فکرى و فلسفى و عقیدتى دارند که توجیه گر وضع موجود آنها باشد. یکى از پشتوانه هاى فکری، عقیدتى حکومت بنى امیه منطق جبر گرایى بود، این مذهب به مردم مى گفت: وجود امویان و کارهاى آنان، هر قدر که ناروا و ظالمانه باشد، جز تقدیر الهى نیست و به هیچ وجه قابل تغییر و تبدیل نمى باشد! بنابر این مخالفت با آنها هیچ فایده اى ندارد.
قالَ الرّضا عليه السّلام :
مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيى فيهِ اَمْرُنا لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
هر کس در مجلسى بنشيند که در آن ، امر (و خطّ و مرام ما) احيا مى شود، دلش در روزى که دلها مى ميرند، نمى ميرد.
بحارالانوار، ج 44، ص 278