طبق آيات و روايات، روز قيامت ميزان هاى سنجش برپا مى شود و همه چيز از اعمال گرفته تا نيّات، خُلقيّات و عقاید انسان را می سنجند، تا اجراى عدالت امكان پذير شود. بر این اساس تاكيد شده كه هر روز به حساب اعمال تان رسيدگي كنيد تا حساب فرداى قيامت آسان شود. امام علی(ع) مى فرمايد: «براى اين كه در روز قيامت، در برابر ميزان و حساب گرفتار پشيمانى نشويد، در همين دنيا خودتان پيوسته اعمال و نيّات و اخلاق خود را بسنجید؛ كاستى ها را جبران نماييد و فزونى ها را شكر گوييد».

هر متاع يا پديده ‏اي در دنيا ترازوي خاص خود را دارد؛ مثلاً درجه حرارت يا برودت هوا با دستگاه مخصوصي اندازه‏ گيري مي شود. اعمال و عقاید و اخلاق انسان نيز در قيامت با ترازوي خاصي اندازه ‏گيري مي شود که «حق» نام دارد؛ «و الوزن يومئذٍ الحق» حق در يك كفه ترازو و اعمال و اخلاق و ... در طرف ديگر قرار مي گيرد تا مشخص شود چه عملي حق دارد و كدام، از حق بي‏ بهره است؛ آنان كه اعمالشان سنگين است اهل سعادتند و آنان كه اعمالشان سبك است از سعادت محرومند.