آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در صدر اسلام و در زمان حیات پیامبر(ص)، آیات را بر روی اشیایی که امکان نوشتن بر روی آنها وجود داشت، می نوشتند؛ مانند: 1. «عُسُب»؛ جریده نخل، چوب وسط شاخه هاى درخت خرما كه برگ هاى آن را جدا مى ساختند و در قسمت پهن آن مى نوشتند. 2. «لِخاف»: سنگ هاى نازك و سفيد. 3. «رِقاع»: تكه هاى پوست يا ورق (برگ) يا كاغذ. 4. «اُدُم»: پوست آماده شده براى نوشتن. ضمنا این صحف پس از نگارش نزد پيامبر(ص) و در خانه ايشان ضبط و نگهدارى مى شد.

شيوه كتابت در عهد رسالت بدين گونه بود كه بر روی اشیایی که امكان نوشتن روى آنها وجود داشت، مى نوشتند؛ مانند:
1. عُسُب: جمع عَسِيب، جريده نخل، چوب وسط شاخه هاى درخت خرما كه برگ هاى آن را جدا مى ساختند و در قسمت پهن آن مى نوشتند.
2. لِخاف: جمع لَخْفه، سنگ هاى نازك و سفيد.
3. رِقاع: جمع رُقعه، تكه هاى پوست يا ورق (برگ) يا كاغذ.
4. اُدُم: جمع اَديم، پوست آماده شده براى نوشتن.
پس از نوشته شدن، آيات نزد پيامبر(صلی الله عليه و آله) و در خانه ايشان ضبط و نگهدارى مى شد. گاهى برخى از صحابه مى خواستند سوره يا سوره هايى داشته باشند، آنها را استنساخ كرده و بر روى تكه هاى برگ يا كاغذ مى نوشتند و نزد خود نگه مى داشتند و معمولاً در محفظه هاى پارچه اى به ديوار مى آويختند.(1)
آيه ها به گونه اى منظّم و مرتّب، در هر سوره ثبت مى گرديد و هر سوره با نزول «بسم الله» آغاز يافته و با نزول «بسم الله» جديد ختم آن سوره اعلام مى شد و سوره ها با اين رويه هر يك جدا و مستقل از يكديگر ثبت و ضبط مى شد. در عهد رسالت هيچ گونه نظم و ترتيبى بين سوره ها صورت نگرفت. «علّامه طباطبايى» در اين باره مى فرمايد: «قرآن به صورت امروزى در عهد رسالت ترتيب داده نشده بود، جز سوره هاى پراكنده بدون ترتيب و آيه هايى كه در دست اين و آن بود و در ميان مردم به طور متفرق وجود داشت».(2)،(3)