آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

معصومين(ع)، در روايات بسياری از سوء ظن به خداوند نکوهش کرده اند. امام باقر(ع) می فرماید: «به خدا سوگند، خدا مؤمنى را بعد از استغفار و توبه، عذاب نمى كند مگر به خاطر سوء ظن به خدا و نا امیدی از او و بد اخلاقی و غیبت». امام علی(ع) می فرماید: «کسی که خدا را بشناسد و به او حسن ظن نداشته باشد به او ايمان نياورده». و نیز می فرماید: «ترس، حرص و بخل، غريزه هایى هستند كه تمام آنها در سوء ظن به خداوند جمعند». به يقين كسى كه به خدا ايمان داشته باشد ترسى از دشمنان خدا ندارد، و دلیلی برای حرص و بخل نمی یابد.

در نكوهش از سوء ظن به خدا و عدم ايمان به وعده هاى پروردگار، روايات بسیاری وارد شده كه حكايت از اثرات مخرب آن در زندگى معنوى و مادى انسان دارد، از جمله:
1ـ امام باقر(عليه السلام) در نقل حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)، چنين می فرمایند: «وَ اللّهِ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ لا يُعَذِّبُ اللّهُ مُؤمِناً بَعْدَ التُوبَةِ وَ الاْسْتِغْفارِ اِلاّ بِسُوءِ ظَنِّهِ بِاللّهِ وَ تَقْصِير مِنْ رَجائِهِ بِاللّهِ وَ سُوءُ خُلْقِهِ وَ اِغْتِيابِهِ لِلْمُؤمِنينَ»(1)؛ (به خدايى كه معبودى جز او نيست سوگند، كه خداوند هيچ مؤمنى را بعد از توبه و استغفار عذاب نمى كند مگر به خاطر سوء ظن به خداوند و كوتاهى در اميدوارى به ذات پاك او و بداخلاقى و غيبت مؤمنين).
2ـ حضرت على(عليه السلام) در حديثى از حضرت داود(عليه السلام) چنين نقل مى كنند: «يا رَبِّ ما آمَنَ بِكَ مَنْ عَرَفَكَ فَلَمْ يُحْسِنِ الظَنَّ بِكَ»(2)؛ (پروردگارا! كسى كه تو را بشناسد و حسن ظن به تو نداشته باشد به تو ايمان نياورده است).
3ـ اميرمؤمنان على(عليه السلام) می فرمایند: «اَلْجُبْنُ وَ الْحِرْصُ وَ الْبُخْلُ غَرائِزُ سُوء يَجْمَعُها سُوءُ الظَّنِّ بِاللّهِ سُبحانَهُ»(3)؛ (ترس و حرص و بخل، غريزه هاى مختلفى هستند كه تمام آنها در سوء ظن به خداوند جمعند).
به يقين كسى كه به امدادها و نصرت الهى ايمان داشته باشد ترسى از دشمنان خدا به خود راه نمى دهد، و كسى كه به وعده هاى پروردگار در زمينه روزى مطمئن باشد حرص نمى زند و از بخل بيزار است بنابراين صفات سه گانه مزبور در واقع از سوء ظن به خداوند سرچشمه مى گيرد.(4)