آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

عمرو عاص با اين كه صد در صد پشتيبان معاويه بود و با نقشه هاى شيطانى او، معاويه توانست در كار خود پيروز شود؛ ولى با اين حال در موارد لزوم با صراحت از برترى فوق العاده امام علي(ع) نسبت به او و همچنين از لشكر شجاع آن حضرت سخن گفته است. در يكي از اين موارد عمرو عاص گفته است: «هرگاه سواران لشكر علي وارد معركه شوند، پيشگامند و اگر جلوی لشكر دشمن خود را بگيرند، كسى قادر بر جلوگيرى از آنها نيست».

با اينكه عمرو عاص صد در صد پشتيبان معاويه بود و اگر نقشه هاى شيطانى او نبود به يقين معاويه در كار خود پيروز نمى شد؛ ولى با اين حال از او صريح اللهجه تر بود و در موارد لزوم با صراحت از برترى فوق العاده امام علي(عليه السلام) نسبت به او و همچنين از لشكر شجاع آن حضرت سخن مى گفت. نصر بن مزاحم در كتاب «وقعة صفّين» خود اشعار عجيبى از عمرو عاص نقل مى كند كه معاويه را در آن شديداً تحقير مى كند از جمله درباره لشكريان حضرت علي(عليه السلام) چنين مى گويد:
فَإِنْ وَرَدَتْ فَأَوَّلُهَا وُرُوداً *** فَإِنْ سَدَّتْ فَلَيْسَ بِذِي صُدُودٍ
«هرگاه سواران لشكر علي وارد معركه شوند، پيشگامند و اگر جلو لشكر دشمن خود را بگيرند، كسى قادر بر جلوگيرى از آنها نيست».
سپس مى افزايد:
وَ مَا هِيَ مِنْ أَبِي حَسَن بِنُكْر *** وَ لا هُوَ مِنْ مَسَائِكَ بِالْبَعِيدِ
«فضايل على ناشناخته نيست و نقطه ضعف هاى تو دور از نظر نيست».
آن گاه به درخواست معاويه از امير مؤمنان علي(عليه السلام) نسبت به حكومت شام اشاره كرده مى گويد:
وَ قُلْتَ لَهُ مُقَالَةَ مُسْتَكِين *** ضَعِيفِ الْرُكْنِ مُنْقَطِعِ الْوَرِيدِ
دَعَنَّ لى الشَّامَ حَسْبُكَ يَا ابْنَ هِنْد *** مِنَ السَّوْآةِ وَ الرَّأْيِ الزَّهِيدِ
وَ لَوْ أَعْطَاكَهَا مَا ازْدَدْتَ عِزّاً *** وَ لا لَكَ لَو أَجابَكَ مِنْ مَزِيد
«تو همچون فقير مستمند ناتوان درمانده اى از علي تقاضا كردى كه شام را به تو واگذارد. همان نقطه ضعف ها و تدبير نادرستت براى تو كافى است.
و اگر حكومت شام را به تو وا گذارد چيزى عزيز نخواهى شد و اگر تقاضاى تو را اجابت كند فزونى نخواهى يافت».
هنگامى كه اشعار عمرو بن عاص به گوش معاويه رسيد او را فرا خواند گفت: از تو تعجب مى كنم، تو فكر و تدبير مرا نكوهش مى كنى و علي را بزرگ مى شمري در حالى كه علي تو را رسوا ساخت. عمرو در پاسخ گفت: اما تحقير فكر و رأى تو از من صادر شد؛ ولى بزرگ شمردن علي چيزى نيست كه بر تو مخفى باشد تو از آن نسبت به من آگاه ترى با اين تفاوت كه تو آن را مخفى مى دارى و من آشكار مى سازم، و اما رسوا شدن من به دست علي، او كسى نيست كه اگر انسانى با او ملاقات كند رسوا شود.(1)،(2)