آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) در مورد هدف از «بعثت انبیاء» می فرمايد: «هدف از بعثت آن بود كه پرده از چهره [زشت] دنيا براى آنها برگيرند و آنان را از زيان هايش بر حذر دارند و براى آنها [از بي وفايى دنيا] مَثَل ها زنند و عيوب دنياپرستى را به ايشان نشان دهند، هدف اين بود كه با بيانات قوى و كوبنده، آنچه را كه مايه عبرت است از تندرستى ها و بيمارى ها كه يكى بعد از ديگرى ظاهر مى شود براى آنها بيان كنند، همچنين حلال ها و حرام هاى اين دنيا و آنچه را خداوند [در سراى ديگر] براى مطيعان و عاصيان از بهشت و دوزخ و احترام و تحقير فراهم ساخته به آنان گوشزد كنند».

امام علی(علیه السلام) در بخشی از خطبه 183 «نهج البلاغه» به هدف از «بعثت انبياء» اشاره كرده و آن را در چند چيز خلاصه مى كند و مى فرمايد: (هدف از اين بعثت آن بود كه پرده از چهره [زشت] دنيا براى آنها برگيرند و آنان را از زيان هايش بر حذر دارند و براى آنها [از بي وفايى دنيا] مَثَل ها زنند و عيوب دنياپرستى را به ايشان نشان دهند)؛ «لِيَكْشِفُوا لَهُمْ عَنْ غِطَائِهَا، وَ لِيُحَذِّرُوهُمْ مِنْ ضَرَّائِهَا، وَ لِيَضْرِبُوا لَهُمْ أَمْثَالَهَا، وَ لِيُبَصِّرُوهُمْ عُيُوبَهَا».
آرى زرق و برق دنيا غفلت آور، و عيش و نوش آن فريبنده، و مال و مقامش گمراه كننده است. به همين دليل يكى از برنامه هاى اصلى پيامبران الهى هشدارهاى پى درپى به انسان هاست تا از هدف اصلى خلقت غافل نشوند و به دانه هايى كه در دام است مشغول نگردند و به جاى اينكه دنيا را پلى براى عبور بنگرند يا منزلگاهى كه در وسط راه يك شب در آن توقف مى كنند، محل اقامت خود نسازند.
در ادامه اين سخن به چند بخش ديگر از اهداف انبياء اشاره كرده، مى فرمايد: (هدف اين بود كه با بيانات قوى و كوبنده، آنچه را كه مايه عبرت است از تندرستى ها و بيمارى ها كه يكى بعد از ديگرى ظاهر مى شود براى آنها بيان كنند همچنين حلال ها و حرام هاى اين دنيا و آنچه را خداوند [در سراى ديگر] براى مطيعان و عاصيان از بهشت و دوزخ و احترام و تحقير فراهم ساخته به آنان گوشزد كنند)؛ «وَ لِيَهْجُمُوا(1) عَلَيْهِمْ بِمُعْتَبَر(2) مِنْ تَصَرُّفِ مَصَاحِّهَا(3) وَ أَسْقَامِهَا، وَ حَلَالِهَا وَ حَرَامِهَا، وَ مَا أَعَدَّ اللهُ لِلْمُطِيعِينَ مِنْهُمْ وَ الْعُصَاةِ مِنْ جَنَّةٍ وَ نَارٍ، وَ كَرَامَةٍ وَ هَوَانٍ».
اشاره به اينكه انبياء افزون بر آنچه گذشت، سه هدف مهم ديگر را براى هدايت انسان ها با قوى ترين بيان دنبال مى كردند؛ نخست بيان درس هاى عبرت كه در اين زندگى چند روزه دنياست. از جمله افراد تندرست و نيرومندى را مى بينيم كه ناگهان به بستر بيمارى مى افتند و قدرت بر حركت ندارند و بيماران دم مرگ را مى بينيم كه ناگهان از بستر بر مى خيزند و همچون افراد تندرست راه فعاليت هاى زندگى را در پيش مى گيرند. ديگرى بيان حلال ها و حرام هاست كه بخش مهمى از دعوت انبياء را در بر مى گيرد و منطقه امن را از منطقه ناامن نشان مى دهد. سوم بيان پاداش ها و كيفرهاى مادى و معنوى است ـ مادى، مانند بهشت و دوزخ و معنوى، مانند احترام و تحقير است ـ همه اينها مى تواند انگيزه اى براى اطاعت فرمان حق باشد.(4)
تعبير «لِيَهْجُمُوا» اشاره به اين است كه پيامبران الهى با بيانات رسا و تعبيرات آميخته با انواع تأكيدها كه در شنونده تأثير مهمى بگذارد اهداف تبليغى خود را دنبال مى كردند.(5)