آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برخي خيال كرده اند كه قرآن مخالف «رجعت» است. دهلوي مي‏ گويد: «مطابق برخي از آيات، رجعت انسان به اين دنيا امکان‏ پذير نيست»؛ لکن باید گفت: ظاهر آيه 99 سوره «مؤمنون» مخالفتي با رجعت ندارد؛ چون اطلاق اين آيه را مي توان به اخبار متواتر مبنی بر رجعت برخي از افراد، تقييد زد. ضمن اینکه ظهور اين آيه مربوط به قبل از مرگ است و رجعت مربوط به بعد از مرگ می باشد. آری آيات بسياري «نصّ» در تحقق رجعت در اين دنيا دارد و «نصّ» مقدّم بر «ظاهر» است. همچنين آيه 99 اخصّ از مدّعا است؛ زيرا مربوط به درخواست رجعت از طرف کفّار است؛ در حالي که مورد بحث اعمّ است.

برخي خيال كرده اند كه قرآن مخالف با قول به «رجعت» است. دهلوي مي‏ گويد: مطابق برخي از آيات، رجعت انسان به اين دنيا امکان‏ پذير نيست؛ زيرا خداوند متعال درخواست کساني را که تقاضاي رجوع به دنيا را نموده‏ اند رد کرده است آنجا که مي‏ فرمايد: «... قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَکْتُ کَلّا إِنَّها کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَی يَوْمِ يُبْعَثُونَ»(1)؛ (مي گويد: پروردگارا! مرا باز گردانيد * شايد در برابر آنچه ترك كردم و كوتاهى نمودم عمل صالحى انجام دهم [؛ ولى به او مي گويند:] چنين نيست! اين سخنى است كه او به زبان مي گويد و اگر بازگردد، همان راه را ادامه مي دهد و در پى مرگ آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند).
در پاسخ مي گوييم:
1. بحث ما رجعت گروهي خاص از مؤمنين و فاسقين است؛ در حالي که آيه، عموم و اطلاق دارد، لذا مي ‏توان اطلاق آن را به اخبار متواترِ رجعتِ برخي از افراد، تقييد زد.
2. ظهور آيه 99 سوره «مؤمنون» در تقاضاي رجوع به دنيا قبل از مرگ و هنگام ديدن ملک الموت است نه بعد از مرگ؛ اما مورد رجعت بعد از مرگ است.
3. آيه مورد اشاره ظهور در عدم تحقق رجعت به دنيا با درخواست کافر دارد و با این منافات ندارد که در امت ‏هاي پيشين چنين اتّفاقي افتاده است.
4. آيات بسياري نصّ در تحقق رجعت در اين دنيا دارد و لذا بر فرض ظهور آيه مورد نظر در عدم رجوع، بايد ظهور آن را تأويل نمود؛ زيرا «نصّ» مقدّم بر «ظاهر» است.
5. آيه 99 سوره «مؤمنون» اخصّ از مدّعا است؛ زيرا آيه مورد بحث، مربوط به درخواست رجعت از طرف کفّار است، در حالي که مورد بحث اعمّ است.(2)