آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اعتقاد به «رجعت» مشكلي از نظر عقلي و فلسفي ندارد؛ چون رجعت و عذاب دوباره کافران ادامه عقوبت آنهاست و موجب عبرت مردم عصر رجعت مي شود. همچنین اشكال رجوع به قوّه بعد از فعليّت مربوط به مرگ‏ هاي طبيعي است نه مرگ ‏هایي مثل قتل و مرض که حيات آنها در اين موارد به فعليت تامه نرسيده است.

برخي معتقدند که «رجعت» با عقل و فلسفه ناسازگاري دارد؛ به اعتقاد این افراد اشکالاتی که بر این مسئله مترتب است عبارت است از:
1. اشکال عقلي؛
«ولي الله دهلوي» مي‏ گويد: «رجوع معصيت‏ کاران ممکن است به جهاتي باشد:
الف) یا به جهت عذاب آنهاست، که اين ظلم است؛ زيرا عذاب آنها در آخرت است و تکرار آن در دنيا ظلم به حساب مي‏ آيد.
ب) یا به جهت اذيت و آزار آنهاست، که این امر در قبر تحقق يافته و لذا انجام دوباره آن بواسطه رجعت، عبث و بيهوده است.
ج) یا به جهت اظهار خيانت آنها به مردم و عبرت گرفتن ایشان است، که اين جهت در زمان و عصر آنها سزاوارتر است تا مردم آن عصر عبرت بگيرند؛ ضمن اینکه رجعت نيکان موجب می شود که به جهت دو بار مردن اذيت شوند».(1)
در پاسخ بايد گفت:
اولا: عذاب کافران و گناه‏کاران بعد از رجعت از جمله عقوبات آنها به حساب مي‏ آيد که مصلحت اقتضا کرده بخشي از آن در اين دنيا صورت پذيرد. پس محظور و مشكل عقلي در بين نيست. ثانيا: اظهار خيانت گناهکاران نسبت به مردمي که در عصر آنها نبوده‏ اند نيز مؤثر است و اگر در عصر آنها اين رجعت و عذاب صورت نگرفت به اين جهت است که مردم به اجبار و الجاء نيفتند. ثالثا: مطابق روايات، مرگ و نزع روح نسبت به اولياي الهي خصوصاً انبيا و اوصيا همانند استشمام بوي خوش است.
2. اشکال فلسفي؛
مي‏ گويند: مرگ بدون کامل شدن حيات و خروج از قوه به فعل حاصل نمي‏ شود و رجوع به دنيا بعد از مرگ در حقيقت رجوع به قوّه بعد از فعليّت است که در فلسفه، بطلان آن به اثبات رسيده است.
در پاسخ بايد گفت: اين اشکال در مرگ‏ هاي طبيعي صادق است نه مرگ ‏هایي از قبيل قتل و مرض که حيات آنها در اين موارد به فعليت تامه نرسيده است.(2)