آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولاً: آنها ادعا نکرده اند که تمام احادیث صحیح را جمع آوری کرده اند؛ بلکه به صراحت گفته اند: احادیث صحیحی وجود دارد که در کتابشان نیاورده اند.

ثانیاً: اين دو به برخى از احاديث مربوط به خروج حضرت مهدى(عج) اشاره كرده اند، از قبيل: احاديث مربوط به خروج دجال، نزول عيسى، بخشش مال و خسف بيداء.

از جمله اشكالات برخى از اهل سنت بر قضيه مهدويت آن است كه بخارى و مسلم، اشاره اى به احاديث مهدويت نكرده و آنها را در صحيح خود نقل نكرده اند و اين به نوبه خود مى تواند سبب وهن و ضعف اين احاديث باشد. احمد امين مصرى مى گويد: «از افتخارات صحيح بخارى و مسلم آن است كه اين گونه احاديث در آن دو وارد نشده است گرچه در غير اين دو كتاب از كتاب هاى حديث وارد شده است».(1) همين اشكال از ناحيه اشخاصى ديگر از متفكرين غربزده اهل سنت از قبيل شيخ محمد ابوزهره(2)، سعد محمد حسن(3)، حسين سائح ليبيايى مغربى(4) سيد محمد رشيد رضا(5) و شيخ بن محمود(6) وارد شده است.

پاسخ اين است كه: اين اشكال مورد توجه اهل سنت واقع شده و شديداً با آن به مقابله پرداخته اند. «دكتر بستوى» مى گويد: «اينان گمان مى كنند كه بخارى و مسلم احاديث مهدويت را به جهت ضعف در اسنادشان نقل نكرده اند. اين گمانى باطل است؛ زيرا اين دو به تمام احاديث صحيح احاطه نداشته و هرگز چنين ادعايى نكرده اند».(7) بخارى مى گويد: «آنچه را كه در كتاب خود «الجامع الصحيح» آورده ام صحيح است؛ ولى چه بسيار احاديث صحيح السندى كه به جهت طولانى شدن كتابم نقل نكرده ام».(8) مسلم بن حجاج قشيرى مى گويد: «من تمام احاديث صحيح نزد خود را در اين كتاب [صحيح] نياورده ام؛ بلكه در صدد آن بوده ام كه تنها احاديثى را ذكر كنم كه اجماعى است».(9)

حاكم نيشابورى مى گويد: «بخارى و مسلم حكم به عدم صحت احاديثى كه در دو كتابشان نيامده نكرده اند».(10) ابن قيم جوزيه مى گويد: «آيا بخارى گفته است كه هر حديثى را من در كتابم نياورده ام باطل و غير حجت و ضعيف است؟ چه بسيار احاديثى كه بخارى به آنها در غير كتاب «الجامع الصحيح» احتجاج نموده؛ ولى در اين كتاب نياورده است و چه بسيار احاديثى كه در غير اين كتاب تصحيح نموده؛ ولى در اين كتاب نياورده است».(11)

عبدالمحسن بن حمد العباد مى گويد: «حديث صحيح همان گونه كه در صحيحين موجود است در كتاب هاى حديثى دیگر نيز وجود دارد، مثل: موطأ، صحيح ابن خزيمه، صحيح ابن حبان، مستدرك حاكم، جامع ترمذى، سنن ابى داوود، سنن نسائى، سنن ابن ماجه، سنن دار قطنى، سنن بيهقى و ديگر كتب. اين امرى در نهايت وضوح و آشكار است».(12)

ديگر اينكه چه كسى ادعا كرده كه بخارى و مسلم توجهى به احاديث مهدويت به طور عموم نداشته اند؟ اين حرف باطل است؛ زيرا اين دو به برخى از احاديث مربوط به خروج حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) اشاره كرده اند. از قبيل:

الف) احاديث خروج دجال
بخارى و خصوصاً مسلم احاديث زيادى را در باب خروج دجال از طرق مختلف نقل كرده اند.(13) ابن حجر عسقلانى با نقل كلامى از اَبرّى در تواتر احاديث امام مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) قصه دجال را به خروج حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) ربط مى دهد.(14)

ب) احاديث نزول عيسى بن مريم
بخارى به سند خود از ابو هريره نقل كرده كه پيامبر(صلى الله عليه و آله) فرمود: «كَيْفَ اَنْتُمْ اِذَا نَزَلَ ابْنُ مَرْيَمَ فِيكُمْ وَ اِمَامُكُمْ مِنْكُمْ»(15)؛ (شما را چه خواهد شد زمانى كه فرزند مريم در ميان شما فرود خواهد آمد در حالى كه امام شما از ميان شماست؟) مسلم نيز همين مضمون را نقل كرده است.(16)

مقصود از امام در اين روايات كسى جز مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) نخواهد بود و لذا شارحين صحيح بخارى همگى متفق القول منظور از «امام» که در اين روايات آمده را حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) معرفى كرده اند.

ج) احاديث بخشش مال
مسلم به سند خود از جابر بن عبدالله انصارى نقل كرده كه رسول خدا(صلى الله عليه و آله) فرمود: «يَكُونُ‏ فِي‏ آخِرِ أُمَّتِي‏ خَلِيفَةٌ يَحْثِي‏ الْمَالَ‏ حَثْياً لَا يَعُدُّهُ‏ عَدَداَ»(17)؛ (در پايانِ امتم، خليفه اى خواهد بود كه مال فراوان مى دهد بقدری که قابل شمارش نباشد).

با رجوع به روايات ديگر پى خواهيم برد كه مقصود از اين خليفه همان حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) است. ابن ابى شيبه به سندش از رسول خدا(صلى الله عليه و آله) نقل كرده كه فرمود: «يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ بَيْتِى عِنْدَ اِنْقِطَاعٍ مِنَ الزَّمَانِ وَ ظُهُورٍ مِنَ الْفِتَنِ يَكُونُ عَطَاؤُهُ حَثِياً»(18)؛ (مردى از اهل بيتم بعد از وقفه اى از زمان و ظهور فتنه ها خروج خواهد كرد كه بسیار بخشنده است).

د) احاديث خسف بيداء
مسلم در کتابش (صحيح مسلم) به سند خود از رسول خدا(صلى الله عليه و آله) نقل كرده كه فرمود: «يَعُوذُ عَائِذٌ بِالْبَيْتِ فَيُبْعَثُ اِلَيْهِ بَعَثٌ فَاِذَا كَانُوا بِبَيْدَاءَ مِنَ الْاَرْضِ خُسِفَ بِهِمْ»(19)؛ (شخصى به خانه کعبه پناه مى برد، لشكرى به سوى او فرستاده مى شود، آن لشكر به سرزمين بيداء كه مى رسد در آنجا به زمين فرو مى رود). با مراجعه به ساير روايات پي مى بريم كه فرو رفتن زمين بيداء از علائم ظهور حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) است.(20)،(21)