آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابوالقاسم جعفر بن محمد بن جعفر بن موسی بن مسرور بن قولویه قمی (م 368ق) یکی از محدثان و بزرگان شیعه در قرن چهارم هجری می باشد. او در شهر مقدس قم در خانواده فضل و دانش دیده به جهان گشود و پس از رشد و تربیت در دامان پدر و علمای برجسته قم برای ارتقای دانش خود در زمینه حدیث و سایر علوم اسلامی به شهرهای مهم جهان اسلام مثل شهرهای منطقه عراق، شامات، و مصر سفر کرد و در کاظمین وفات یافت. او در جوار ملکوتی دو امام همام در کاظمین دفن گشته است.

ابوالقاسم جعفر بن محمد بن جعفر بن موسی بن مسرور بن قولویه قمی (م 368ق) یکی از محدثان و بزرگان شیعه در قرن چهارم هجری می باشد. او در شهر مقدس قم در خانواده فضل و دانش دیده به جهان گشود و پس از رشد و تربیت در دامان پدر و علمای برجسته قم برای ارتقای دانش خود در زمینه حدیث و سایر علوم اسلامی به شهرهای مهم جهان اسلام مثل شهرهای منطقه عراق، شامات، و مصر سفر کرد و در کاظمین وفات یافت. او در جوار ملکوتی دو امام همام در کاظمین دفن گشته است.

او در مسافرت‌های خود، از حضور بزرگترین راویان و دانشمندان حدیث اعم از شیعه و سنی بهره برد.

اساتید ابن قولویه:

1ـ ابو محمد حسن بن علی بن ابی عقیل عمانی؛ 2ـ محمد بن یعقوب کلینی؛ 3ـ ابو عمرو محمد بن عمران عبد العزیز کشی؛ 4ـ پدرش محمد بن قولویه؛ 5ـ ابو عبدالرحمن محمد بن احمد بن حسین زعفرانی؛ 6ـ ابوالفضل محمد بن احمد بن ابراهیم بن سلیم جعفی کوفی معروف به صابونی؛ 7ـ ابوالفضل محمد بن حسین بن عمید؛ 8ـ ابو احمد عبدالعزیز بن یحیی بن احمد بن عیسی جلودی؛ 9ـ ابو عبد الله حسین بن شاذویه صفّار قمی؛ 10ـ محمد بن حسن بن علی بن مهزیار؛ 11ـ ابو العباس محمد بن جعفر بن محمد بن حسن قرشی بزاز؛ 12ـ محمد بن حسن بن ولید قمی معروف به شیخ القمیین؛ و بسیاری از بزرگان شیعه و سنی.

او در طی مدت فعالیت‌های علمی به ویژه پس از استقرار در مصر به تربیت شاگرد و تالیف کتاب دست زد.

شاگردان ابن قولویه:

1ـ ابوالحسن یحیی بن محمد بن عبد الله حسینی؛ 2ـ حسین بن عبید الله غضائری؛ 3ـ شیخ مفید؛ 4ـ محمد بن سلیم صابونی؛ 5ـ احمد بن عبدون؛ 6ـ تلعکبری؛ 7ـ حیدر بن محمد بن نعیم سمرقندی.

کتاب های ابن قولویه:

1ـ کامل الزیارات که مشهور ترین کتاب حدیثی در باب زیارت ائمه علیهم السلام و اولیای بزرگوار الهی می‌باشد؛ 2ـ مداراه (یا مداواه) الجسد لحیاه الابد؛ 3ـ الجمعه و الجماعه؛ 4ـ تاریخ الشهور و الحوادث؛ 5ـ الردّ علی ابن داود فی عدد شهر رمضان؛ 6ـ فهرست ابن قولویه که بنا به گفته شیخ طوسی فهرستی از همه منابع و کتاب‌های راویان و شاگردان اهل بیت که از آنها حدیثی نقل کرده را گردآورده است؛ 7ـ المتمسک بحبل آل الرسول.

او کتاب‌های فراوانی تالیف کرده است و به گفته شیخ طوسی در همه کتاب‌های فقهی از طهارت تا دیات کتاب حدیثی نوشته است؛ اما جز کتاب کامل الزیارات کتاب دیگری از او بر جای نمانده است.

جایگاه او در نزد علمای شیعه بسیار والا است و نقش بسیار مهمی در توسعه معارف شیعه در شامات و مصر داشته است.