آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در سوره «فلق» به سه گروه از مخلوقات شرور اشاره می کند. نخست مهاجمان شروری که از تاریکی شب استفاده می کنند و به انسان ها در حال خواب و بیداری حمله ور می شوند. دوم زنان وسوسه گر یا مطلق وسوسه گران که با ارائه مطالب بی اساس اراده مردم را سست می کنند و آنان را به حالت تردید می کشانند. سوم گروهي از شروران كه خدا در سوره «فلق» می فرماید: «بگو به خدا پناه می برم از شر حاسدان، هنگامی که حسد می ورزند».

خداوند در آيه 5 سوره «فلق» به شرّ حسودان اشاره مى ‏كند و به پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله) دستور مى‏ دهد كه از شرّ آنها به خدا پناه برد و بگويد: «وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ اِذَا حَسَدَ»؛ (به خدا پناه مى ‏برم از شرّ حسود هنگامى كه حسد بورزد).
در آغاز اين سوره به پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله) مى‏ گويد: «بگو: پناه مى‏ برم به پروردگار سپيده صبح از شرّ تمام مخلوقات [شرور]».
سپس به سه گروه از مخلوقات شرور اشاره مى ‏كند كه اساس شرّ و عامل اصلى شرارت در جهانند:
نخست مهاجمان شرورى كه از تاريكى شب استفاده مى‏ كنند و به انسانها در حال خواب و بيدارى حمله‏ ور مى‏ شوند، تعبير به «غَاسِقٍ»؛ (موجود شرورى كه شب حمله‏ ور مى ‏شود) به خاطر آن است كه نه فقط حيوانات درنده و گزنده شب‏ هنگام از لانه‏ هاى خود بيرون مى‏ آيند و زيان مى ‏رسانند؛ بلكه افراد شرور و ناپاك و پليد نيز غالباً از تاريكى شب براى وصول به مقاصد خود استفاده مى‏ كنند؛ ولى تاريكى و ظلمت در اينجا مى‏ تواند معنى گسترده ‏ترى داشته باشد و شامل هرگونه ناآگاهى و جهل و پنهان‏كارى شود؛ چرا كه راهزنانِ طريقِ حق، هميشه از جهل و ناآگاهى مردم استفاده مى ‏كنند و با نقشه‏ هاى شوم و پنهانىِ خود، به مؤمنان پاكدل حمله‏ ور مى‏ شوند. سپس به شرورانى اشاره مى‏ كند كه در گره ‏ها مى‏ دمند و اين تعبير اشاره به زنان وسوسه‏ گر يا مطلق وسوسه‏ گران است كه همچون ساحران به هنگام سحر «اورادى» را مى‏ خوانند و در گره‏ ها مى‏ دمند، پى در پى مطالب بى ‏اساس خود را در گوش مردم مى‏ خوانند تا با اين وسوسه ‏ها اراده آنان را سست كنند و به حالت ترديد بكشانند و هنگامى كه اراده‏ ها سست شد راه براى حمله لشكر شيطان هموار مى‏ شود. سپس به سوّمين و آخرين گروه از شروران اشاره كرده، مى‏ فرمايد: «بگو به خدا پناه مى‏ برم از شرّ حاسدان، هنگامى كه حسد مى‏ ورزند». از اينجا روشن مى‏ شود كه يكى از عمده‏ ترين عوامل تخريب و فساد در جهان، تخريب و فسادى است كه از حسودان سرچشمه مى ‏گيرد و به اين ترتيب منابع سه ‏گانه مهمّ شرّ و فساد (مهاجمان تاريك دلى كه از تاريكى ‏ها استفاده مى ‏كنند و بر مردم هجوم مى‏ آورند و وسوسه‏ گرانى كه با تبليغات سوء خود ايمان و عقيده و پيوندهاى مردمى را سست مى ‏كنند و حسودانى كه كارشان همواره تخريب است) در عبارات كوتاهى بيان شده و شاهد گويايى بر مقصود ما يعنى آثار زيانبار حسد است.
توصيفى كه در آغاز آيه براى خداوند ذكر شده «بِرَبِّ الْفَلَقِ» مى ‏تواند اشاره به اين نكته باشد كه طوايف سه‏ گانه شرور بالا هميشه از تاريكى جهل و اختلاف و كفر استفاده مى‏ كنند كه اگر اين تاريكى مبدّل به روشنايىِ علم و اتّحاد و ايمان شود، حربه‏ هاى آنان به كندى مى‏ گرايد.(1)،(2)