آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولین تمدن و زندگی شهری و همچنین اختراع خط در مشرق بوده است. زادگاه تمدن در کنار رودهای دجله و فرات و نیل است و شروع علم و اختراعات در این مناطق [یعنی ایران، مصر، کلده، آشور و بابل] بوده و همزمان با این پیشرفت ها در هند و چین هم تمدن هایی شکل گرفته است. علت اینکه تمدن ابتدا در مشرق به وجود آمده حاصل خيزى اين نقاط و آمادگى زياد آنها براى زندگى كشاورزی و برترى ميزان نسبى هوش ساکنین آن بر سایر مناطق جهان بوده است.

از نظر مورّخان جاى ترديد نيست كه نخستين شكوفه‏ هاى تمدّن انسانى در شرق آشكار شده است و اين مردم مشرق زمين بودند كه براى اوّلين بار در پيشاپيش قافله انسانيّت قدم در عرصه «تاريخ» گذاردند.
توضيح اين كه: «تمدن» را اگر به معناى زندگى شهرى، و احداث واحدهاى بزرگ اجتماعى به نام «شهر» با پديده ‏ها و آثار گوناگون آن بدانيم [همان طور كه از لفظ تمدّن و ماده اصلى آن يعنى مدينه بر مى‏ آيد] طبق گواه مورّخان شرق و غرب نخستين آثار شهر در شرق پيدا شد و زمان پيدايش آن را شش تا هفت هزار سال پيش تخمين زده ‏اند.
و اگر آغاز تمدّن را از زمانى بدانيم كه خط اختراع گرديد و انسان توانست شرح سرگذشت خود را براى آيندگان به يادگار بگذارد، آن نيز چنان كه خواهيم ديد نخستين بار در مشرق زمين به وجود آمد و اتفاقاً زمان پيدايش خط را هم مقارن پيدايش شهر يعنى ميان شش تا هفت هزار سال پيش مى‏ دانند اكنون با در نظر گرفتن اين حقايق بايد ببينيم زادگاه اصلى تمدّن كدام يك از نقاط كشورهاى شرقى بوده است.
زادگاه اصلى تمدّن‏
درست به نقشه «آسيا» و «آفريقا» دقّت كنيد، مسير رودهاى «دجله» و «فرات» و «نيل» و قسمت شرقى سواحل‏ مديترانه را كه در ميان اين دو قرار دارد در نظر بگيريد. درست صورت يك هلال را تشكيل مى ‏دهد كه هميشه زير درختان سرسبز و انواع مختلف گياهان و زراعت ها پوشيده است و به همين دليل آن را هلال خصيب (حاصل‏ خيز) مى‏ نامند.
تحقيقات مورّخان نشان مى‏ دهد كه اين هلال حاصل خيز كه بى‏ شباهت به يك گاهواره بزرگ نيست زادگاه و پرورشگاه اصلى تمدّن هاى انسانى بوده است. در اطراف بستر اين رودخانه ‏ها و سرزمين هاى مجاور آن تمدّن به معناى واقعى خود جوانه زد، و زندگى انسانى وارد مرحله نوينى گرديد.
بذر انواع علوم و دانش ها، صنايع مختلف، و آنچه به زندگى بشر قيافه تازه ‏اى مى ‏بخشد از صورت هاى ساده و كوچك شروع به رشد و نمو كرد و سرانجام به صورت تمدّن هاى «كلده» و «آشور» و «بابل» و «ايران» و «مصر» در آمد.
مى‏ گويند مقارن همين جريان، آثار نخستين تمدّن در دره‏ هاى رود «سند» در هندوستان و دره‏ هاى «هوانگ‏ هو» و «وى» در چين شكوفا گرديد.
در اين كه كدام عامل باعث بروز نخستين آثار تمدّن انسانى و فرهنگ شهرى از اين نقاط شده است در ميان مورّخان اتفاق نظر نيست.
بعضى علّت اصلى آن را حاصل خيزى اين نقاط و آمادگى زياد آنها براى زندگى كشاورزى انسان كه شكل واقعى زندگى آن روز بشر بود مى ‏دانند و ظهور تمدّن را پاسخى به نداى دره‏ هاى رودخانه‏ ها تصوّر كرده ‏اند.
ولى جاى اين سؤال باقى مى ‏ماند كه بدون شك در آن روز دره ‏هاى رودخانه‏ هايى كه قابل كشت و ذرع بود منحصر به اينها نبود، و در نقاط مختلف غرب نيز چنين دره‏ هاى حاصل‏ خيزى يافت مى ‏شد كه مردم آن همچنان در حال توحّش به سر مى‏ بردند.
بنابراين بايد گفت: عامل ديگر پيدايش تمدّن همان برترى ميزان نسبى هوش و فكر مردمى كه در اين نقاط زندگى مى‏ كردند، بر ساير مردم روى زمين بوده است و اين عامل را نبايد از نظر دور داشت.
مسلّماً در آن وقت مردم شرق و نژادهايى كه در اين دره‏ هاى‏ حاصل ‏خيز و نقاط مجاور آن زندگى داشتند از نظر هوش برديگران برترى داشتند، و همين افكار پيشرفته آنها بود كه چنان تمدّنى را ابداع كرد.
آرى در آن روزها كه در شرق، در آغوش رودخانه‏ هاى دجله و فرات و نيل و سند و هوانگ‏ هو تمدّن هاى خيره كننده ‏اى در حال تكوين بود از دره‏ هاى رودخانه‏ هاى «مى‏ سى سى ‏پى» در آمريكا و رودخانه «ولگا» و «دانوب» و «رن» در اروپا هرگز اين نداى تمدّن شنيده نشد و در اطراف آنها مردم همچنان در حال توحّش مى ‏زيستند.(1)