آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روايات اسلامى اهميّت زيادى براى صلوات بر پيامبر(ص) ذكر شده است. صلوات بر پيامبر و آل او گناهان را محو، باعث نموّ [روح و جان] و سبب نور صراط [در قيامت] و افضل از آزاد كردن بردگان است و در ترازوى سنجش اعمال [در قيامت] چيزى سنگين تر از صلوات بر محمّد و آلش نيست. هر كس يك صلوات بر ايشان بفرستد خدا هزار صلوات در هزار صفّ از ملائكه، بر او مى فرستد. خدا فرشته اى را نزد قبر پيامبر(ص) مأمور ساخته که هر فردى از امّتش، صلوات بفرستد آن فرشته مى گويد: فلان كس، فرزند فلان، هم اكنون بر شما صلوات فرستاد.

روايات اسلامى اهميّت فوق العاده اى براى صلوات بر پيامبر(صلى الله عليه وآله) ذكر كرده و در منابع شيعه و اهل سنّت ثواب و پاداش فوق العاده اى براى اين عمل ذكر شده، به اندازه اى كه مايه اعجاب و شگفتى است كه به عنوان نمونه بخشى از اين روايات را گلچين كرده، در ذيل از نظر خوانندگان عزيز مى گذرانيم:
1. در حديثى از امير مؤمنان على(عليه السلام) مى خوانيم: «أَلصَّلَاةُ عَلَى النَّبِىِّ وَ آلِهِ أَمْحَقُ لِلْخَطَايَا مِنَ الْمَاءِ إِلَى النَّارِ و السَّلَامُ عَلَى النَّبِىِّ أَفْضَلُ مِنْ عِتْقِ رِقَابٍ»(1)؛ (صلوات بر پيامبر و آل او گناهان را محو مى كند، شديدتر از آنچه آب، آتش را خاموش مى كند و سلام بر پيامبر و آل او افضل است از آزاد كردن بردگان).
2. در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «إِذَا ذُكِرَ النَّبِىُّ فَأَكْثِرُوا الصَّلَاةَ عَلَيْهِ فَإِنَّهُ مَنْ صَلَّى عَلَى النَّبِىِّ صَلَاةً وَاحِدَةً صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي أَلْفِ صَفٍّ مِنَ الْمَلَائِكَةِ وَ لَمْ يَبْقَ شَيءٌ مِمَّا خَلَقَهُ اللَّهُ إِلَّا صَلَّى عَلَى [ذلِكَ] الْعَبْدِ لِصَلَاةِ اللّهِ عَلَيْهِ وَ صَلَاةِ مَلائِكَتِهِ فَمَنْ لَمْ يَرْغَبْ فِي هَذَا فَهُوَ جَاهِلٌ مَغْرُورٌ قَدْ بَرِئَ اللّهُ مِنْهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَهْلُ بَيْتِهِ»(2)؛ (هنگامى كه نام پيامبر برده شود بر او بسيار صلوات بفرستيد؛ چراكه هر كس يك صلوات بر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) بفرستد خداوند هزار صلوات و درود در هزار صفّ از ملائكه، بر او مى فرستد و چيزى از مخلوقات خدا باقى نمى ماند، مگر اين كه به خاطر صلوات خدا و فرشتگانش بر او صلوات مى فرستند و هر كس به چنين پاداش عظيمى علاقه نداشته باشد، جاهل مغرورى است كه خدا و رسول خدا و اهل بيتش از او بيزارند).
3. در حديث ديگرى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «كُلُّ دُعَاءٍ مَحْجُوبٌ حَتَّى يُصَلَّى عَلَى النَّبِىِّ»(3)؛ (هيچ دعايى به اجابت نمى رسد مگر اينكه صلوات بر پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرستاده شود).
4. باز در حديث ديگرى از همان حضرت مى خوانيم: «أَلصَّلَاةُ عَلَىَّ نُورٌ عَلَى الصِّرَاطِ»(4)؛ (صلوات بر من نور صراط [در قيامت] است).
5. در حديث ديگرى از امام باقر يا امام صادق(عليهما السلام) نقل شده كه فرمود: «مَا فِي الْمِيزَانِ شَىْءٌ أَثْقَلَ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَتُوضَعُ أَعْمَالُهُ فِي الْمِيزَانِ فَتَمِيلُ بِهِ فَيَخْرُجُ الصَّلَاةُ عَلَيْهِ فَيَضَعُهَا فِي ميزَانِهِ فَتَرَجَّحُ»(5)؛ (در ترازوى سنجش اعمال [در قيامت] چيزى سنگين تر از صلوات بر محمّد و آل محمّد نيست، كسانى هستند كه اعمالشان را در ترازوى سنجش عمل مى گذارند، سبك و ناچيز است سپس صلوات بر آن حضرت را بيرون آورده و بر آن مى نهند سنگينى مى كند و برترى مى يابد).
6. در حديث ديگرى از خود آن حضرت آمده است: «صَلُّوا عَلَيَّ فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَىَّ زَكَاةٌ لَكُمْ»(6)؛ (صلوات بر من بفرستيد؛ چرا كه صلوات بر من، باعث نموّ [روح و جان] شما مى شود).
7. در حديث ديگرى از آن حضرت آمده است: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْخَمِيسِ بَعَثَ اللّهُ مَلاَئِكَةً مَعَهُمْ صُحُفٌ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَقْلاَمٌ مِنْ ذَهَبٍ يَكْتُبُونَ يَوْمَ الْخَمِيسِ وَ لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ أَكْثَرَ النَّاسِ عَلَىَّ صَلَاةً»(7)؛ (روز پنج شنبه كه مى شود خداوند فرشتگانى را با لوح هايى از نقره و قلم هايى از طلا مى فرستد تا نام كسانى را كه روز پنج شنبه و شب جمعه بيشتر از همه بر من صلوات مى فرستند، بنويسند).
8. در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) چنين نقل شده است كه روزى به على(عليه السلام) فرمود: «أَلَا أُبَشِّرُكَ؟ قَالَ: بَلَى بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي فَإِنَّكَ لَمْ تَزَلْ مُبَشِّراً بِكُلِّ خَيْرٍ. فَقَالَ: أَخْبَرَنِي جَبْرَئِيلُ آنِفاً بِالْعَجَبِ. فَقَالَ أَميرُالْمُؤْمِنِينَ: وَ مَا الَّذِي أَخْبَرِكَ يَا رَسُولَ اللّهِ؟ قَالَ: أَخْبَرَنِي أَنَّ الرَّجُلَ مِنْ أُمَّتِي إِذَا صَلَّى عَلَىَّ فَأَتْبَعَ بِالصَّلَاةِ عَلَى أَهْلِ بَيْتِي فُتِحَتْ لَهُ أبْوَابُ السَّمَاءِ وَ صَلَّتْ عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ سَبْعِينَ صَلَاةً وَ أَنَّهُ إِنْ كَانَ مِنَ الْمُذْنِبِينَ تَحَاتُّ عَنْهُ الذُّنُوبُ كَمَا تَحَاتُّ الْوَرَقُ مِنَ الشَّجَرِ»(8)؛ (آيا به تو بشارت بدهم؟ على(عليه السلام) عرض كرد: آرى پدر و مادرم فدايت، تو هميشه بشارت دهنده به همه نيكى ها بوده اى. پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: جبرئيل الآن از چيز عجيبى به من خبر داد، اميرمؤمنان(عليه السلام) پرسيد: چه خبرى داده، اى رسول خدا(صلى الله عليه وآله)؟ فرمود: به من خبر داد كه يكى از امّت من هنگامى كه صلوات بر من مى فرستد و به دنبال آن صلوات بر اهل بيتم؛ درهاى آسمان به روى او گشوده مى شود و فرشتگان هفتاد صلوات بر او مى فرستند و اگر از گنه كاران باشد، گناهانش فرو مى ريزد آن گونه كه برگها از درختان مى ريزند).
9. در حديث ديگرى از همان حضرت آمده است: «أَكْثِرُوا الصَّلَاةَ عَلَىَّ فَإِنَّ اللّهَ وَكَّلَ بِي مَلَكاً عِنْدَ قَبْرِي فَإِذَا صَلَّى عَلَىَّ رَجُلٌ مِنْ أُمَّتِي قَالَ ذَلِكَ الْمَلَكُ يَا مُحَمَّدُ: إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ صَلَّى عَلَيْكَ السَّاعَةَ»(9)؛ (زياد صلوات بر من بفرستيد؛ چرا كه خداوند فرشته اى را نزد قبر من مأمور ساخته كه هر فردى از امّت من، صلوات بر من بفرستد آن فرشته مى گويد: فلان كس، فرزند فلان، هم اكنون بر تو صلوات فرستاد).
10. در حديثى از امام باقر(عليه السلام) از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) چنين نقل شده است: «مَنْ صَلَّى عَلَىَّ إِيمَاناً وَ احْتِسَاباً إِسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ»(10)؛ (هر كس از روى ايمان و به خاطر خداوند، بر من صلوات بفرستد [تمام گناهانش بخشوده خواهد شد و] اعمال خود را از نو آغاز مى كند).
11. نه تنها به هنگام ذكر نام پيامبر(صلى الله عليه وآله) بايد صلوات بر او فرستاد؛ بلكه به هنگام نوشتن نيز تأكيد شده است كه صلوات را بنويسند؛ آن گونه كه در حديثى از پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «مَنْ صَلَّى عَلَىَّ فِي كِتَابٍ لَمْ تَزَلِ الْمَلَائِكَةُ تَسْتَغْفِرُ لَهُ مَادَامَ اسْمِي فِي ذلِكَ الْكِتَابِ»(11)؛ (كسى كه در نوشته اى صلوات بر من بنويسد، فرشتگان - مادامى كه اسم من در آن نوشته است - براى او استغفار مى كنند).
12. عايشه از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه فرمود: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَلْقَى اللّهَ غَداً رَاضِياً فَلْيُكْثِرِ الصَّلَاةَ، عَلَىَّ»(12)؛ (كسى كه دوست دارد خدا را فرداى قيامت ملاقات كند در حالى كه از او خشنود باشد، پس زياد بر من صلوات بفرستد).
كوتاه سخن اين كه روايات بسيار فراوانى در اين زمينه نقل شده كه از اهميّت فوق العاده صلوات و درود بر پيامبر و آل ايشان حكايت مى كند، به گونه اى كه در كمتر عملى از اعمال، اين همه ثواب و فضيلت ديده مى شود و آنچه ما در احاديث دوازده گانه بالا آورديم، در واقع بخش كوچكى از آن است.(13)