آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از اين كه آيات قرآن ما را به تدبر در آن دعوت مي كند معلوم مي شود كه قرآن براي هر كسي قابل فهم است. اگر اين طور نبود امر به تدبر در آن لغو و بيهوده بود و خداوند هم سخن لغو و بيهوده نمي گويد. با اين وجود برخي خيال مي كنند كه قرآن براي ما قابل فهم نيست. با اين حرف، قرآن محدود به خواندن مي شود و درك معاني براي ما امكان ندارد. تاكيد قرآن به تدبر آن هم در چهار بار، نشان از باطل بودن اين نظريه دارد.

از آياتى از قرآن كه امر به تدبّر مى كند به خوبى استفاده مى شود كه قرآن براى هر كس قابل فهم است، ولى به مقدار بضاعت علمى، و اگر قابل فهم نبود امر به تدبّر لغو بود و خداوند بزرگتر از آن است كه سخن لغو گويد، پس آنچه بعضى فكر مى كنند قرآن قابل فهم ما نيست و كتابى فوق فهم ما است، اينها يا عالمانه و يا جاهلانه قرآن را طرد مى كنند و متوجّه نيستند. ما فكر مى كنيم به طرفدارى از اين كتاب الهى سخن مى گويند و ظاهر سخن آنها هم زيبا است، ولى اگر در سخن آنها دقت شود، مفهوم حرفشان اين است كه: قرآن را بايد فقط خواند و از متن زندگى و جامعه كنار گذارد، زيرا فقط الفاظى مى خوانیم ولی معانى آن را درك نمى كنيم، آيا از خود نبايد بپرسيم اگر قرآن قابل تدبّر و درك نيست چرا فقط در خود قرآن چهار مرتبه امر به تدبّر شده، و اين غير از مواردى است كه امر به تفكر و تفقّه و غيره شده است يعنى فقط ماده (تدبّر) اين قدر مورد تأكيد قرار گرفته است. «أَفَلَايَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ»(1) آيا نخوانده اند كه خداوند غايت انزال قرآن را تدبّر در آيات آن و تذكر قرار داده است: «كِتَابٌ اَنزَلنَاهُ اِلَيكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ اُولُوا الاَلبَابِ»(2)؛ (اين كتابى است پربركت كه بر تو نازل كرده ايم، تا در آيات آن تدبر كنند، و صاحبان مغز [و انديشه] متذكّر شوند).(3)