آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خدا می فرماید: «به خاطر بياوريد روزى را كه ساق ها از وحشت برهنه مى شود و [مجرمان] دعوت به سجود مى شوند اما قادر نيستند» تعبير «يُكْشَفُ عَنْ ساق» به عقيده مفسّران، كنايه از وخامت كار و شدت ترس است؛ زيرا در گذشته معمول بوده وقتى در برابر كار مشكلى قرار مى گرفتند براي آمادگى بيشترى آستين ها را بالا زده و دامن لباس را به كمر مى بستند، طبعاً در اين حال ساق ها برهنه مى شد. تفسير ديگر اين كه «ساق» به معناى اصل و اساس هر چيز است، بنابراين جمله «يُكْشَفُ عَنْ ساق» اشاره به ظهور حقايق اشياء در آن روز دارد.

خداوند می فرماید : (به خاطر بياوريد روزى را كه ساق ها از وحشت برهنه مى شود و [مجرمان] دعوت به سجود مى شوند اما قادر بر آن نيستند)؛ «يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ ساق وَ يُدْعَوْنَ اِلَى السُّجُودِ فَلا يَسْتَطيعُونَ»(1) تعبير «يُكْشَفُ عَنْ ساق»؛ (ساق ها برهنه مى شود) به عقيده بسيارى از مفسّران كنايه از وخامت كار و شدت ترس و وحشت است؛ زيرا در گذشته معمول بوده هنگامى كه در برابر كار مشكلى قرار مى گرفتند آستين ها را بالا مى زدند و دامن لباس را به كمر مى بستند تا آمادگى بيشترى براى مقابله با حادثه داشته باشند، طبعاً در اين حال ساق ها برهنه مى شد. بعضى از مفسّران احتمال ديگرى در تفسير آيه داده اند و آن اين كه «ساق» به معناى اصل و اساس هر چيز است (مانند ساقه درخت) بنابراين جمله «يُكْشَفُ عَنْ ساق» اشاره به ظهور و بروز حقايق اشياء در آن روز است.(2)
به هر حال در آن روز هولناك همگان به سجود در برابر عظمت پروردگار عالم دعوت مى شوند، مؤمنان به سجده مى افتند و شايد همين سجده مايه آرامش قلب و روح آنهاست؛ ولى آنها كه آلوده كفر و گناه اند قدرت بر سجده [كردن] ندارند. در حديثى از امام على بن موسى الرضا(عليهما السلام) آمده است: «در آن روز حجابى از نور الهى برداشته مى شود و همه مؤمنان به سجده مى افتند، ولى پشت منافقان آن چنان خشك مى شود كه توانايى ندارند كمر خم كنند و سجده نمايند!»(3) بعضى گفته اند منظور از «يكشف عن ساق» همين ظاهر شدن نور الهى است.(4)