آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آيه «كُلُوا وَ اشرَبُوا و لَاتُسرِفُوا» با وجود سادگي يكى از مهمترين دستورات بهداشتى است؛ چراكه سرچشمه بسياري از بيماريها غذاهاي اضافي است كه در بدن انباشته مي شود و منبعی مهم براي عفونت هاست. طبق روایات، معده خانه همه بيماريها است و امساك و پرهيز، سرآمد همه داروها است. همين دستور ساده اسلام بود که طبيب مسيحي را وادار کرد که به توجه عميق دين اسلام به بهداشت و سلامت انسانها اعتراف كند.

دستور «كُلُوا وَ اشرَبُوا و لَاتُسرِفُوا»(1)؛ (بخوريد و بياشاميد و اسراف نكنيد) گرچه بسيار ساده به نظر مى رسد، اما امروز ثابت شده است كه يكى از مهمترين دستورات بهداشتى همين است؛ زيرا تحقيقات دانشمندان به اين نتيجه رسيده كه سرچشمه بسيارى از بيماريها، غذاهاى اضافى است كه به صورت جذب نشده در بدن انسان باقى مى ماند، اين مواد اضافى هم بار سنگينى است براى قلب و ساير دستگاه هاى بدن و هم منبع آماده اى است براى انواع عفونتها و بيماريها. لذا براى درمان بسيارى از بيماريها، نخستين گام همين است كه اين مواد مزاحم كه در حقيقت زباله هاى تن انسان هستند، سوخته شوند و پاكسازى جسم عملى گردد. عامل اصلى تشكيل اين مواد مزاحم، اسراف و زياده روى در تغذيه و به اصطلاح پرخورى است و راهى جز رعايت اعتدال در غذا نيست، مخصوصاً در عصر و زمان ما كه بيماري هاى گوناگونى مانند بيمارى قند، چربى خون، تصلّب شرائين، نارسائي هاى كبد و انواع سكته ها فراوان شده است افراط در تغذيه با توجه به عدم تحرك جسمانىِ كافى، يكى از عوامل اصلى محسوب مى شود و براى از بين بردن اين گونه بيماريها، راهى جز حركت كافى و ميانه روى در تغذيه نيست.
مفسّر بزرگ، مرحوم «طبرسى» در «مجمع البيان» مطلب جالبى نقل مى كند كه: «هارون الرشيد طبيبى مسيحى داشت، كه مهارت او در طب معروف بود، روزى اين طبيب به يكى از دانشمندان اسلامى(2) گفت: من در كتاب آسمانى شما چيزى از طب نمى يابم، در حالى كه دانش مفيد بر دو گونه است: علم اديان، علم ابدان(و شما فقط علم اديان را دارا هستيد) او در پاسخش چنين گفت: خداوند همه دستورات طبى را در نصف آيه از كتاب خويش آورده است: «كُلُوا وَ اشرَبُوا وَ لَاتُسرِفُوا» و پيامبر ما نيز طب را در اين دستور خويش خلاصه كرده است: «اَلْمِعْدَةُ بَيتُ الأَدوَاءِ وَ الحَميةُ رَأسُ كُلِّ دَوَاءٍ وَ اَعطِ كُلَّ بَدَنِ مَا عَوَّدتَهُ»؛ (معده، خانه همه بيماريها است و امساك و پرهيز، سرآمد همه داروها است و آنچه بدنت را به آن عادت داده اى [از عادات صحيح و مناسب] آن را از او دريغ مدار). طبيب مسيحى هنگامى كه اين سخن را شنيد گفت: «ما ترك كتابكم و لانبيّكم لجالينوس طبّا»؛ (قرآنِ شما و پيامبرتان براى جالينوس [طبيب معروف] طبّى باقى نگذارده است).(3) كسانى كه اين دستور را ساده می انگارند، خوب است در زندگى خود آن را بيازمايند تا به اهميت و عمق آن آشنا شوند و معجزه رعايت اين دستور را در سلامت جسم و تن خود ببيند.(4)