آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

معصومين(ع) بر تلاوت قرآن بسيار تاكيد كرده اند؛ قرآن عهدنامه الهي بر خلق خداست، شايسته است كه انسان به عهدنامه خدا نگاه كند و شبانه‏ روز ـ لااقل ـ پنجاه آيه بخواند. چون امام صادق(ع) فرمود: نگاه به كلمات قرآن عبادت است. تلاوت قرآن هميشه مستحب است؛ ولي در ماه رمضان از ويژگي ديگري برخوردار است. اين ماه ظرف نزول قرآن است و تلاوت يك آيه از قرآن در اين ماه برابري مي كند با تلاوت همه قرآن در ساير ماهها. اين كتاب نظير ديگر كتب نيست كه اگر كسي معنايش را نداند، نخواند؛ بلكه خواندنش ثواب و بركت دارد.

امام صادق(عليه ‏السلام) فرمود: «الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ فَقَدْ يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يَنْظُرَ فِي عَهْدِهِ وَ أَنْ يَقْرَأَ مِنْهُ فِي كُلِّ يَوْمٍ خَمْسِينَ آيَة»(1)؛ (قرآن عهدنامه الهي بر خلق خداست، شايسته است كه انسان به عهدنامه خدا نگاه كند و شبانه‏ روز ـ لااقل ـ پنجاه آيه بخواند). چون امام صادق(عليه ‏السلام) فرمود: «النَّظَرَ فِي الْمُصْحَفِ عِبَادَة»(2)؛ (نگاه به كلمات قرآن عبادت است). تلاوت قرآن هميشه مستحب است؛ ولي در ماه مبارك رمضان از ويژگي ديگري برخوردار است؛ پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: «مَنْ قَرَأَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ آيَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ كَانَ كَمَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُور»(3) عظمت ماه رمضان به اين است كه اين ماه ظرف نزول قرآن قرار گرفته، حضرت مي فرمايد: «تلاوت يك آيه از قرآن در اين ماه برابري مي كند با تلاوت همه قرآن در ساير ماهها».
اين كتاب نظير ديگر كتب نيست كه اگر كسي معنايش را نداند، نخواند؛ بلكه خواندنش ثواب و بركت دارد. پس بايد تلاش كرد تا معنايش را ياد گرفته به معارفش برسد. اين كتابي نيست كه كسي بتواند مانند آن سخن بگويد. نهج ‏البلاغه در فصاحت، شهره آفاق است؛ ولي اگر جمله قرآني در خلال آن خطبه‏ هاي بلند علي ‏بن ابي ‏طالب (سلام ‏الله عليهما) قرار گيرد، درخشش خاصي دارد و كلمات آن حضرت را نمي شود در كنار قرآن كريم قرار داد. نيز اگر در ميان خطبه‏ هاي حضرت رسول جمله ‏اي قرآني باشد، پيداست و مي ‏تابد. پس قرآن را با كلمات حضرت رسول اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) هم نمي شود سنجيد.
قرآن طناب و ريسمان الهي معرفي شده است. «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً»(4) همه به حبل الهي _ كه دين خدا و كلام خداست _ تمسك كنيد كه اين طناب به سقفي محكم و زوال ‏ناپذير مرتبط است. اين طناب را بگيريد و به آن اعتصام كنيد و از چاه، بالا بياييد؛ چون طناب قرآن يك طرفش به دست انسانها و طرف ديگرش به دست خداست. انسان هر چه در قرآن كنجكاوي بيشتري كند و درباره آيات آن بحث كند تا بفهمد، جا دارد تا به مقام «لقاء الله» برسد. اين مقامي پيمودني است و اعتصام به حبل الهي شكست ‏ناپذير و ناگسستني است؛ چون «لا يَأْتيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ»(5) هرگز از پيش و پس، چيزي اين كتاب را باطل نمي كند. پيداست كه آنگاه انسان به حكمت قرآن و حكمت تلاوت رسيده كه ببيند آن طرف طناب به دست كيست؟ لذا فرمودند: شبانه ‏روز پنجاه آيه از قرآن كريم بخوانيد كه با عهد الله در تماس باشيد. براي اينكه روشن شود اين قرآن طنابي است كه يك طرفش به دست انسان و طرف ديگر آن به دست خداست.
آيات قرآن خزاين الهي است و تمام ‏ناشدني. امام سجاد(سلام‏ الله‌ عليه) فرمود: «آيَاتُ الْقُرْآنِ خَزَائِنُ فَكُلَّمَا فَتَحْتَ خِزَانَةً يَنْبَغِي لَكَ أَنْ تَنْظُرَ مَا فِيهَا»(6) هرگاه آيه ‏اي باز شد شايسته است در اين مخزن نگاه كند و ببيند، چه دُرهايي در اين خزينه هست. چنين نيست كه بگوييم گفتني ‏ها گفته شده؛ چون امام باقر(عليه‏ السلام) مي فرمايد: «يَجْرِي كَمَا يَجْرِي الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ»(7) همان طور كه آفتاب و ماه، شب و روز، زندگي انسانها را نوراني مي كند، قرآن هم در شب و روز، به انسانها نور مي ‏بخشد و هرگز فرسودگي و كهنه شدن در آيات آن راه نمي ‏يابد. اين بيان، از باب تشبيه معقول به محسوس است.(8)