آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

انسان با صرف گفتن «لا إله إلا الله» به ملكوت آسمان وارد نمي‏ شود، مگر اينكه قولش را با عمل كامل كند؛ زيرا قول بي‏ عمل ناقص است. اين مسئله ما را به حكمت عبادت دعوت مي‏ كند. كسي كه به عالم ملكوت آشنا شد از آنجايي كه ملكوت يقين‏ آور است، ديگر مردد نيست و در هيچ امري شك ندارد. ترديد انسان به خاطر آن است كه به ملكوت راه پيدا نكرده، عبادتش صوري است و به حكمت عبادت نرسيده است. حكمت عبادت راه يافتن به ملكوت است و مشاهده ملكوت با يقين همراه است و خدا اين يقين را به افراد خاصي اعطا مي‏ كند نه همگان.

«ملكوت» يعني باطن و «مُلك» يعني ظاهر؛ آنجا كه سبحان است، جاي ملكوت است: «فَسُبْحانَ الَّذي بِيَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَيْ‏ءٍ»(1) و آنجا كه سخن از مُلك است جاي تبارك: «تَبارَکَ الَّذي بِيَدِهِ الْمُلْکُ».(2) بين مُلك و ملكوت مثل ظاهر و باطن فرق است. او همگان را دعوت كرده كه سري به باطن عالم بزنيد و خود را ارزان نفروشيد. نه به خود اعتماد كنيد و نه به ديگران. راه رسيدن به باطن عالم را راهيان و واصلان اين راه تبيين كرده ‏اند. مرحوم شيخ مفيد(رضوان ‏الله عليه) بياني را از امام باقر يا امام صادق(سلام‏ الله عليهما) نقل كرده كه فرمودند: «وَيْلٌ لِقَوْمٍ لَا يَدِينُونَ اللَّهَ بِالْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ قَالَ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَلَنْ يَلِجَ مَلَكُوتَ السَّمَاءِ حَتَّى يُتِمَّ قَوْلَهُ بِعَمَلٍ صَالِحٍ وَ لَا دِينَ لِمَنْ دَانَ اللَّهَ بِتَقْوِيَةِ بَاطِلٍ وَ لَا دِينَ لِمَنْ دَانَ اللَّهَ بِطَاعَةِ الظَّالِم‏»(3)؛ (واي به حال گروهي كه با امر به معروف و نهي از منكر دِين خود را نسبت به خداي سبحان و دين او ادا نمي ‏كنند. دينداري را در جايي اِعمال مي‏ كنند كه خطري نداشته باشد. اما نظارت بر كار ديگران به عنوان امر به معروف و نهي از منكر و باز داشتن از گناه ندارند. انسان با صرف گفتن كلمه «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» به ملكوت آسمان وارد نمي‏ شود، جز اينكه اين قول را با عمل تكميل كند؛ زيرا قول بي ‏عمل ناقص و عمل، متمّم و مكمّل آن است. آيا اين مسئله ما را به حكمت عبادت دعوت نمي‏ كند؟ ما را به حكمت «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» هدايت نمي‏ كند؟ مگر هر كسي به ملكوت عالم راه دارد؟ كسي كه به عالم ملكوت آشنا شد از آنجايي كه ملكوت يقين ‏آور است، ديگر مردّد نيست و در هيچ امري شكّ ندارد.
عمّار ياسر گفت: ما در جنگ با حكومت اموي هيچ ترديدي نداريم. به اميرالمؤمنين(عليه ‏السلام) عرض كرد: يا علي من اگر بدانم رضاي خدا در آن است كه اين شمشير را در دلم فرو ببرم كه از آن طرف سر در بياورد، با دست خود انتحار مي ‏كنم. نيز در نهج البلاغه آمده است كه علي(عليه ‏السلام) فرمود: «مَا شَكَكْتُ فِي الْحَقِّ مُنْذُ أُرِيتُه‏»(4) از آن هنگام كه خدا حق را به من نشان داد ديگر شك نكردم. كسي كه «عَلي‏ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ»(5) قرار دارد شك نمي ‏كند. اگر انسان گرفتار ترديد است، براي آن است كه به ملكوت راه پيدا نكرده، عبادتي صوري دارد و به حكمت عبادت نرسيده است.
حكمت عبادت راه پيدا كردن به ملكوت است و مشاهده ملكوت با يقين همراه است و چيزي در عالم گرامي تر و گرانتر از يقين نيست. خدا اين يقين را به افراد خاصي اعطا مي ‏كند نه همگان. آيا اگر ابراهيم خليل(سلام‏ الله‌ عليه) هم اكنون نيز بود همان حرفي كه به بت‏ پرستان آن منطقه گفت به ما نمي‏ گفت؟ آيا نمي‏ فرمود: «أُفٍّ لَکُمْ وَ لِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ»(6) اف بر شما، و معبودهاي شما كه در بتكده‏ هاي درون، آنها را مي‏ پرستيد آيا ما به ميل خود عمل نمي‏ كنيم؟ اگر از ما تعريف كنند، خوشمان نمي ‏آيد؟ آيا اگر انتقادي سازنده و سالمي به ما داشتند بدمان نمي ‏آيد؟ ما به خودمان چقدر علاقه‏ منديم آن هم علاقه كاذب؟ ما خودپرست هستيم يا نه؟ اگر حضرت ابراهيم(عليه ‏السلام) بود به ما نمي‏ فرمود: اف بر شما و آن هواهايي كه مي‏ پرستيد؟
اگر به ملكوت راه پيدا كنيم درون خودمان را مي‏ بينيم و اگر درون خود و ديگران را ديديم، لحظه‏ اي هم به غير خدا تكيه نمي‏ كنيم آنگاه شيعه ابراهيمِ خليل خواهيم شد: «إِنَّ أَوْلَي النَّاسِ بِإِبْراهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ»(7) پيروان راستين ابراهيم خليل، مؤمنان به آن حضرت و مؤمنان به خاتم الأنبيا(صلي الله عليه و آله و سلم) هستند. آنگاه انسان بر اساس آيه «أَ وَ لَمْ يَنْظُرُوا في‏ مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»(8) دعوت خدا را لبيك مي‏ گويد و به ملكوت عالم راه پيدا خواهد كرد.(9)