آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

راه رسيدن به حكمت عبادت آن است كه عابد جز معبود چيزي را نبيند و چيزي جز حق را دوست نداشته باشد و تنها در اين صورت است كه نگرانی از چیزی ندارد؛ چون چيزي كه از دست رفتني باشد مورد علاقه او نيست و چيزي هم كه مورد علاقه او باشد از دست رفتني نيست. انسان گاهي از گذشته غمگين و از آينده هراسناك است؛ اگر كسي از گذشته و آينده نجات يافت، ديگر سخن از ماضي و مستقبل نيست، از زمان بالاتر آمده است، چيزي را قبلاً از دست نداده تا غمگين باشد و چيزي را بعداً از دست نمي‏دهد تا الان بترسد. اين نشانه پي بردن به حكمت عبادات است.

راه رسيدن به حكمت عبادت آن است كه عابد جز معبود چيزي را نبيند و ركن اساسي اين است كه انسان چيزي جز حق را دوست نداشته باشد، در اين صورت نگران نيست؛ چون چيزي كه از دست رفتني است مورد علاقه او نبوده و چيزي هم كه مورد علاقه اوست از دست رفتني نيست. از اين رو نه غمي به سراغ عارف مي ‏آيد و نه اندوهي او را فرا مي‏ گيرد. انسان گاهي از گذشته غمگين و از آينده هراسناك است. اگر كسي از گذشته و آينده نجات پيدا كرد، ديگر سخن از ماضي و مستقبل نيست؛ از زمان بالاتر آمده و روي گذشته و آينده پا گذاشته است. چيزي را قبلاً از دست نداده تا اندوهگين باشد و چيزي را بعداً از دست نمي ‏دهد تا هم اكنون ترسناك باشد. به تعبير بوعلي سينا عارف، فرحان است: «العارف هشٌ بشٌ بسّامٌ يبجّل الصغير من تواضعه كما يبجّل الكبير و ينبسط من الخامل مثل ما ينبسط من النبيه و كيف لايهشّ و هو فرحان بالحق و بكلّ شى‏ء فإنّه يري فيه الحق»(1)؛ (عارف، گشاده ‏رو، بشّاش و متبسم است، كوچك و بزرگ از فروتني او بهره ‏مند مي‏ شوند؛ او هم از ديدار همگان شادمان است، چرا چنين نباشد كه او همه هستي را تجلّي حق مي‏ بيند).
آری عاشق می گوید: «عاشقم بر همه عالم كه همه عالم از اوست» و اين نشانه پي بردن به حكمت عبادات است.(2)