پاسخ اجمالی:
طبق تصریح علمای شیعه، تمام شیعیان در طول تاریخ به عصمت اهل بیت(ع) اعتقاد راسخ داشته اند. به نظر بزرگانی همچون شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و... شیعه اعتقاد دارد ائمه در تمام عمر از هر گونه خطا و لغرش و سهو و فراموشی مصون اند و با اطاعت کامل از فرامین الهی و سرپیچی نکردن از آنها، از هر گونه گناه کوچک یا بزرگی معصوم اند.
پاسخ تفصیلی:
تمام شیعیان در طول تاریخ به عصمت اهل بیت (علیهم السلام) اعتقاد راسخ داشته اند. بزرگان شیعه نیز تصریح کردهاند که تمام شیعان بر این مطلب اتفاق دارند. ما به جهت اختصار به گفته چند تن از این بزرگان اکتفا مىکنیم.(1)
شیخ صدوق (متوفای381هـ):
شیخ صدوق از قدیمىترین دانشمندان شیعه در باره عصمت ائمه (علیهم السلام) مىنویسد:
و اعتقادنا فیهم: «أنهم أولوا الأمر الذین أمر الله تعالى بطاعتهم... و أنهم معصومون من الخطأ والزلل. و أنهم الذین أذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا. و أن لهم المعجزات والدلائل. و أنهم أمان لأهل الأرض، کما أن النجوم أمان لأهل السماء»؛
(اعتقاد ما (شیعیان) در باره ائمه (علیهم السلام) این است که: امامان اهل بیت همان «اولى الأمر»ى هستند که خداوند دستور به اطاعت از آنها را داده است، همچنین ما اعتقاد داریم که آیشان از هرگونه خطا و لغزش معصومند و کسانى هستند که خداوند هرگونه پلیدى را از آنها زدوده و پاک و پاکیزه کرده است. آنها داراى معجزه و دلیل و امان اهل زمین هستند؛ همان طورى که ستارگان امان اهل آسمانند).(2)
و در ادامه در بحث عصمت مىنویسد:
«اعتقادنا فی الأنبیاء و الرسل و الأئمة و الملائکة (صلوات الله علیهم) أنهم معصومون مطهرون من کل دنس، و أنهم لا یذنبون ذنبا، لا صغیرا و لا کبیرا، و لا یعصون الله ما أمرهم، و یفعلون ما یؤمرون. و من نفی عنهم العصمة فی شئ من أحوالهم فقد جهلهم»؛
(اعتقاد ما در باره انبیا، رسولان، ائمه و ملائکه که درود خداوند بر آنها باد، این است که آنها از هر گونه پلیدى معصوم و پاک هستند. و آنها گناهى؛ چه کبیره و چه صغیره انجام نمىدهند، هرگز از دستوراتى که خداوند به آنها داده است سرپیچى نکرده و تمام فرامین را انجام دادهاند. و کسانى که عصمت را از آنها در هر یک از حالاتشان نفى مىکنند، به درستى که آنها جاهل هستند).(3)
شیخ مفید (متوفای413هـ)
شیخ مفید رضوان الله تعالى علیه، یکى دیگر از بزرگان تاریخ شیعه در باره عصمت مىنویسد:
«و یجب على کل مکلف أن یعرف إمام زمانه، و یعتقد إمامته وفرض طاعته، وأنه أفضل أهل عصره وسید قومه، وأنهم فی العصمة والکمال کالأنبیاء علیهم السلام»؛
(بر هر مکلفى واجب است که امام زمانش را بشناسد و اعتقاد به امامت و وجوب اطاعت از او را داشته باشد، و نیز واجب است که اعتقاد داشته باشد، امام، برترین فرد زمان خود و آقاى قومش است و آنها همانند انبیاء، معصوم و انسان کامل هستند).(4)
و در دیگر کتابش مىگوید:
«و اتفقت الإمامیة على أن إمام الدین لا یکون إلا معصوما من الخلاف لله تعالى، عالما بجمیع علوم الدین، کاملا فی الفضل، باینا من الکل بالفضل علیهم فی الأعمال التی یستحق بها النعیم المقیم»؛
(امامیه، اتفاق دارند بر این که امام باید از مخالفت با خداوند تعالى معصوم باشد و عالم به تمام علوم دین باشد و...).(5)
سید مرتضی (متوفای436هـ)
سید مرتضى، نیز در باره عصمت و این که تمام علماى پیرو اهل بیت همین اعتقاد را دارند، مىنویسد:
«لأنا نعلم ضرورة أن کل عالم من علماء الإمامیة یذهب إلى أن الإمام یجب أن یکون معصوما منصوصا علیه، و إن لم نعلم کل قائل بذلک و ذاهب إلیه بعینه و اسمه و نسبه»؛
(... زیرا به صورت بدیهى مىدانیم که هر عالمى از علماى امامیه، این اعتقاد را دارد که واجب است امام معصوم و منصوص باشد؛ اگر چه تمام قائلان آن را به صورت تک تک با اسم و نسب نمىشناسیم).(6)
شیخ طوسی (متوفای460هـ)
شیخ طوسى، معروف به شیخ الطایفه نیز در کتابهاى متعددش بر عصمت ائمه (علیهم السلام) تأکید کرده است که ما به یک نمونه اشاره مىکنیم. وى در کتاب الرسائل العشر مىنویسد:
«مسألة: الإمام (علیه السلام) معصوم من أول عمره إلى آخره فی أقواله و أفعاله و تروکه عن السهو و النسیان، بدلیل أنه لو فعل المعصیة لسقط محله من القلوب، و لو جاز علیه السهو و النسیان لارتفع الوثوق بإخباراته، فتبطل فائدة نصبه»؛
(امام، کسى است که از اول عمر تا آخر آن معصوم است؛ چه در گفتار و چه در آن چه انجام مىدهد یا ترک مىکند و نیز از سهو و فراموشى معصوم است؛ به دلیل این که اگر امام معصیتى انجام دهد، جایگاهش را در قلب مردم از دست مىدهد، و نیز اگر سهو و نسیان براى او جایز باشد، اعتماد به گفتار آنها از بین مىرود و در نتیجه فایده نصب آنها باطل خواهد شد).(7)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.