آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

گاهی افراد جامعه با یک سلسله گرفتاری ها مواجه می شوند که برحسب ظاهر، امکان برطرف نمودن آنها از طریق اسباب عادی میسر نیست، یا بسیار مشکل است؛ در چنین مواردی توصیه شده که از اموری نظیر دعا و توسل کمک گرفته شود. آن گاه برای خود توسل نیز شیوه های مختلفی از جمله نوشتن عریضه بیان شده است. عریضه، کاغذی است که فرد حاجتمند آن را خطاب به خداوند ویا خطاب به معصومین(ع) ، می نویسد و آنها را واسطه قرار داده و برآورده شدن حاجت خود را از آنها می خواهد، و سپس در آب روان، دریا، چاه آب و... می اندازد.

«عریضه نویسی» به معنی عرض حال کردن به کسی برای چاره جویی در کاری می باشد که معمولا از سوی فردی که در رتبه پایین تر قرار دارد به کسی که در رتبه بالاتر قرار دارد انجام می گیرد (1) و در اصطلاح، رقعه ای (کاغذی) است که فرد حاجتمند آن را یا خطاب به خدا می نویسد و در آن خدا را به حق و منزلت معصومین برای برآورده شدن حاجتی سوگند می دهد و یا مستقیما خطاب به حضرات معصومین (علیهم السلام) بخصوص امام عصر (عج)، نوشته می شود که آنها را واسطه قرار داده و برآورده شدن حاجت و یا رفع گرفتاری خود را از آنها می خواهد، و سپس در آب روان، دریا، چاه آب و ... می اندازد.
گاهی افراد جامعه با یک سلسله نیازها و گرفتاری ها مواجه می شوند که برحسب ظاهر، امکان برطرف نمودن آنها از طریق اسباب عادی میسر نیست، یا حداقل بسیار مشکل است؛ در چنین مواردی به جای ناامید شدن و زانوی غم بغل گرفتن، از ناحیه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) توصیه شده که از اموری نظیر دعا و توسل کمک گرفته شود. آن گاه برای خود توسل نیز شیوه های مختلفی بیان شده است؛ از جملة آنها نوشتن عریضه است که توسط خود آنها توصیه شده است و سیره و سخن علماء این مطلب را تایید می کند.(2)
با در نظر گرفتن مطالب گذشته و تأمل در مضمون آیاتی همانند:
«یا أیها الذین آمنوا اتّقوا اللّه وابتغوا إلیه الوسیلة»(3) ؛ (­ ای کسانی که ایمان آورده ‏اید! تقوا پیشه کنید و وسیله‏ ای برای تقرّب به خداوند انتخاب‏ کنید.)
و آیه «ولو أنّهم إذ ظلموا أنفسهم جاؤوک فاستغفروا اللّه واستغفر لهم الرسول لوجدوا اللّه توابا رحیما»(4) ؛ (اگر آنها هنگامی‏ که به خود ستم کردند -گناه مرتکب شدند- به سراغ تو آمده، و از خداوند طلب عفو و بخشش می‏ کردند، و تو نیز برای آنها طلب عفو می ‏نمودی، خداوند را توبه پذیر ورحیم می‏ یافتند.)
 و همچنین از دقت در مضمون روایاتی نظیر این روایت که می گوید: «چون درمانده و گرفتار شدی پس به حجّت استغاثه کن که او تو را در می‏ یابد، و حجّت برای کسی که از او استغاثه کند پناه و فریاد رس است»(5) اصل حجیّت این عمل کاملا روشن می شود.