آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن مجید درباره آفرینش کوه ها، تعبیرات پرمعنایی دارد. امروزه مطالعات دانشمندان نشان می دهد، کوه ها در نتیجه چین خوردگی های زمین، انباشته شدن لایه های مواد مذاب آتشفشانی و فرسایش زمین بر اثر نزول باران به وجود می آیند. قرآن قرن ها پیش، در آن هنگام که هیچ یک از این مسائل کشف نشده بود، آفرینش کوه ها را پس از خلقت زمین دانسته و ثمره آن ها را استواری زمین و آرامش ساکنان آن بیان کرده است و این تعبیرات نشان از معجزات علمی قرآن دارد.

در قرآن مجيد درباره آفرينش كوه ها، تعبيرات مختلف و پر معنايى ديده مى شود.
در يك جا مى فرمايد: «وَأَلْقَى فِى الاَْرْضِ رَوَاسِىَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَاراً وَسُبُلا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»؛ (و در زمين، كوه هاى استوارى قرار داد تا شما را نلرزاند؛ و نهرها و راه هايى ايجاد كرد، تا [به مقصدتان] راه يابيد).(1).
در جاى ديگر مى فرمايد: «أَلَمْ نَجْعَلِ الاَْرْضَ مِهَاداً * وَالْجِبَالَ أَوْتَاداً»؛ (آيا زمين را محل آرامش [شما] قرار نداديم * و كوه ها را همچون ميخ هايى [براى حفظ زمين])(2).
و در آيه ديگر مى خوانيم: «وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِىَ شَامِخَات وَأَسْقَيْنَاكُمْ مَّاءً فُرَاتاً»؛ (و در آن كوه هاى استوار و بلندى قرار داديم، و آبى گوارا به شما نوشانديم).(3).
و نيز مى فرمايد: «وَأَلْقَى فِى الاَْرْضِ رَوَاسِىَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّة»؛ (و در زمين كوه هاى استوارى قرار داد مبادا شما را بلرزاند [و آرامش را از شما بگيرد] و از هرگونه جنبنده اى روى آن منتشر ساخت).(4).
و آيات ديگرى نيز به همين مضمون يا نزديك به آن در قرآن مجيد ديده مى شود.
نخستين چيزى كه در اين آيات به آن برخورد مى كنيم تأثير وجود كوه ها در آرامش زمين است كه گاه از آن به «اوتاد» (ميخ ها) تعبير شده است كه معمولا براى محكم كردن قسمت هاى مختلف درها و صندوق ها و كشتى ها و مانند آن، يا براى نگهداشتن چادرها در برابر وزش بادها، مورد استفاده قرار مى گيرد، و گاه تعبير آن «اَنْ تَميدَ بِكُم» كه از ماده مَيدَان (به معناى لرزش و اضطراب) گرفته شده، يعنى كوه ها مانع اضطراب و لرزش زمين است.
اين مطلبى است كه در آن عصر و زمان، هيچ كس از آن آگاهى نداشت امّا امروزه به خوبى مى دانيم كه نقش كوه ها از اين نظر چيست؛
نكته ديگر اين كه قرآن در مورد ايجاد كوه ها، گاه مى گويد: «وَأَلْقَى فِي الاَْرْضِ رَوَاسِىَ»؛ (در زمين كوه هاى استوار قرار داد).(5)
در جاى ديگر مى فرمايد: «أَمَّنْ جَعَلَ الاَْرْضَ قَرَاراً... وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِىَ»؛ (آيا كسى كه زمين را قرارگاه قرار نمود... و براى آن كوه هاى ثابت و پابرجا قرار داد).(6)
اين تعبيرات و مانند آن كه مكرر در قرآن مجيد آمده به وضوح نشان مى دهد كه آفرينش كوه ها بعد از خلقت زمين بوده است. علم امروز نيز به روشنى اين معنا را ثابت كرده كه بسيارى از كوه ها در نتيجه چين خوردگى زمين، و قسمتى بر اثر مواد مذاب آتشفشانى، و قسمت ديگرى به خاطر شستشوى مواد سست از اطراف مواد سخت زمين بر اثر نزول باران ها حادث شده؛ و تمام اينها بعد از خلقت و آفرينش زمين صورت گرفته است.
مسلماً هنگامى كه اين آيات از قرآن نازل شد هيچ يك از اين مسائل شناخته شده نبود.(7)