پاسخ اجمالی:
یکی از ابعاد مبارزاتی امام سجاد(ع)، نشر احکام اسلام و تبیین مباحث تربیتی و اخلاقی در برابر مفاسد عصر خویش بود. رسالة الحقوق، مجموعه ای از تعالیم تربیتی واخلاقی است که وظایف گوناگون انسان را در برابر خداوند، نسبت به خویش و دیگران بیان نموده است. همانند: حقّ خدا، حقّ شکم، حقّ صدقه، حقّ فرزند و ... .
پاسخ تفصیلی:
يكى از ابعاد مبارزه پيشواى چهارم با مظالم و مفاسد عصر خويش، نشر احكام اسلام و تبيين مباحث تربيتى و اخلاقى بود. امام در اين زمينه گام هاى بلند و بزرگى برداشته بطورى كه دانشمندان را به تحسين و اعجاب واداشته است، چنانكه دانشمند بزرگ جهان تشيع، شيخ «مفيد»، در اين زمينه مى نويسد:
«فقهاى اهل تسنن به قدرى علوم از او نقل كرده اند كه به شمارش نمى گنجد، و مواعظ و دعاها و فضائل قران و حلال و حرام به حدى از آن حضرت نقل شده است كه در ميان دانشمندان مشهور است، و اگر بخواهيم آنها را شرح دهيم، سخن به درازا مى كشد...»(1)
نمونه اى از تعاليم تربيتى و اخلاقى كه از امام چهارم به يادگار مانده، مجموعه اى به نام «رسالة الحقوق» است كه امام طى آن، وظايف گوناگون انسان را، چه در پيشگاه خدا و چه نسبت به خويشتن و ديگران، بيان نموده است. امام اين وظايف را كه بالغ بر پنجاه حق است، ابتدا به صورت اجمالى و سپس به نحو تفصيل بر شمرده است.(2)
رسالة الحقوق، كه توسط محدثان نقل و در كتب حديثى ما ضبط شده است، بارها جداگانه چاپ وچندين شرح و ترجمه بر آن نوشته شده است.
فهرست حقوقى كه امام بيان نموده بدين شرح است:
1- حق خدا،2-حق نفس انسان،3- حق زبان، 4-حق گوش، 5- حق چشم، 6- حق دست، 7- حق پا، 8- حق شكم، 9- حق عورت، 10- حق نماز، 11- حق حج، 12- حق روزه، 13- حق صدقه، 14- حق قربانى، 15- حق سلطان، 16- حق معلم، 17- حق مالك برده، 18- حق رعيت، 19- حق شاگردان، 20- حق زن، 21- حق برده، 22- حق مادر، 23- حق پدر، 24- حق فرزند، 25- حق برادر، 26- حق آزاد كننده برده، 27- حق بنده آزاد شده، 28- حق نيكوكار، 29- حق موذن، 30-حق پيشنماز، 31- حق همنشين، 32- حق همسايه، 33- حق رفيق، 34- حق شريك، 35- حق مال، 36- حق طلبكار، 37- حق معاشر، 38- حق خصم بر انسان، 39- حق انسان بر خصم،40- حق مشورت كننده، 41- حق رايزن، 42- حق نصيحتخواه، 43- حق نصيحت گو، 44- حق بزرگ، 45- حق كوچك، 46- حق سائل نيازمند، 47- حق مسئول، 48- حق شاد كننده انسان، 49- حق بد كننده، 50- حق همكيشان، 51- حق اهل ذمه.(3)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.