آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آنچه از نظر اسلام مذموم است غرق شدن در آروزهای دور و دراز و فراموشی اهداف اصلی حیات و آخرت است و گرنه آرزوهای منطقی در حد قدرت و نیاز انسان و برنامه ریزی و عاقبت اندیشی نه تنها مورد تأیید اسلام است بلکه انگیزه اصلی حرکت و تلاش انسان نیز می گردد.

اصل وجود آرزو و امید به آینده براى انسانها انگیزه حرکت و تلاش و کوشش و فعّالیّت است. وجود امید و آرزو در انسان عیب نیست، بلکه حُسن است و بدون آن زندگى کردن بسیار مشکل است، امّا آنچه مایه بدبختى مى شود، آرزوهاى غیرمنطقى و بیش از حدّ و دور و دراز است.
این همان چیزى است که در حدیث معروف پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) به عنوان یک اصل اساسى آمده است. آن حضرت فرموده: َ«الاَْمَلُ رَحْمَةٌ لاُِمَّتى وَ لَولاَ الأَمَلُ ما رَضِعَتْ والِدةٌ وَلَدَها وَ لاغَرَسَ غارِسٌ شَجَراً»؛ (امید به آینده و آرزو، مایه رحمت براى امّت من است. اگر نور امید نبود، هیچ مادرى فرزندش را شیر نمى داد و هیچ باغبانى نهالى نمى کاشت).(1)
آرزوهاى منطقى و معقول آن است که به مقدار نیاز انسان و در حدّ قدرت و توان او باشد و او را به گونه اى مشغول نکند که از اهداف اصلى حیات بماند.
اسلام هرگز با برنامه ریزى براى آینده مخالف نیست، به خصوص براى کارهاى اجتماعى که مایه سربلندى جامعه مسلمانان و عدم وابستگى آنها به دشمنان اسلام است. چنین کارى نه تنها مذموم نیست، که نوعى عبادت محسوب مى شود. در زندگى فردى نیز عاقبت اندیشى کار مقبولى است و همان چیزى است که در روایات به «حزم» تعبیر شده است.
آنچه در اسلام مذموم شده در واقع یک چیز است و آن، این است که انسان چنان غرق آرزوها شود که آخرت را به فراموشى بسپارد و تمام توان و نیروى خود را در آرزوهایى که هرگز به آن نمى رسد، صرف کند.(2)