آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نزول قرآن در محیطی بسته و مملوء از ارزشهای نژادی آن روز عربستان باعث نشد کوچکترین رنگ و بوی نژادی به مضامین این کتاب آسمانی نفوذ کند بلکه برعکس مخاطبان قرآن همه جهانیان هستند و قوانین آن ناظر به همه انسانهاست. قرآن مخاطبان خود را با تعابیری همچون ای فرزندان آدم! ای مردم! ای انسان! ای بندگان من خطاب می کند. قرآن همه امتیازات و وابستگی های نژادی را نادیده می گیرد و با اعلام برادری همه مسلمانان، بهترین آنها را باتقواترین شان می داند.

با اين كه قرآن مجيد در محيطى نازل شد كه از جهات مختلف بسته بود و ارتباط محدودى با جهان خارج از جزيره داشت و مسأله قوميت و نژاد و زندگى قبيلگى بر همه شئون آن حاكم بود، محصول چنين محيطى طبعاً بايد رنگ قوميت عربى، بلكه رنگ قبيلگى داشته باشد، ولى جالب اين كه قوانين قرآن به هيچ وجه چنين رنگى را ندارد و حتى يك بار خطاب «اَيُّهَا الْعَرَبُ» در قرآن ديده نمى شود.
همه سخن در قرآن از عموم انسان ها است و خطاب ها به شكل «يا بنى آدَمَ»(1)؛ (اى فرزندان آدم) و «يا اَيُّها النّاسُ»(2)؛ (اى مردم)، و يا «يا اَيُّها الّذين امنوا»(3)؛ (اى كسانى كه ايمان آورده ايد) و «يا عبادى»(4)؛ (اى بندگان من)، و «يا اَيّها الاِنسانُ»(5)؛ (اى انسان) است.
به اين ترتيب مخاطبين قرآن همه جهانيان؛ وقوانين آن ناظر به همه انسان ها است.
آيه «وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ»؛ (تو را جز رحمت براى جهانيان نفرستاديم.)(6) و آيه «تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيراً»؛ (زوال ناپذير و پربركت است كسى كه قرآن را بر بنده اش نازل كرد تا بيم دهنده جهانيان باشد.)(7) و آيه «إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ»؛ (آن نيست مگر تذكّرى براى جهانيان.)(8) و مانند آن، گواه ديگرى بر اين مدّعا است.
قرآن امتيازات نژادى را در آن محيط نژاد پرست به كلى حذف كرده است و با منطق زيباى «شما همه فرزندان آدميد و از يك پدر و مادر آفريده شده ايد» عموم مردم را مخاطب قرار مى دهد و همه را برادر و متعلّق به يك خانواده اعلام مى كند، پيوند همه انسان ها را در سرحد اخوت تحكيم مى كند و مى گويد:
«يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِّنْ ذَكَر وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقَاكُمْ»؛ (اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره ها و قبيله ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد؛ [اينها ملاك برترى نيست] گرامى ترين شما نزد خداوند با تقواترين شما است؛ به يقين خداوند دانا و آگاه است).(9)
و در جاى ديگر، تمام پيوندهاى محدود را نفى كرده و پيوند افراد با ايمان را از هر نژاد و هر زبان و هر زمان و هر مكان، منحصر به پيوند اخوت و برادرى مى داند كه نزديكترين پيوندها بر اساس مساوات و برابرى است و بر اين اساس مى فرمايد: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»؛ (مؤمنان فقط برادر يكديگرند).(10)، (11)