آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

طبق آیه 1 سوره ابراهیم، یکی از اهداف نزول قرآن و بعثت پیامبر(ص) خارج ساختن مردم از ظلمت ها به سوى نور شمرده شده است. واژه ظلمات مخصوصاً با توجّه به صیغه جمع بودنش، مفهوم وسیعى دارد که انواع تاریکى ها را شامل مى شود: تاریکى شرک، هواى نفس و انواع حجاب هایى که بر قلب انسان فرو مى افتد. امّا واژه «نور» مفرد آمده چرا که طریق توحید و راه حق تنها یک راه است و آن همان خط مستقیمى است که در میان مبدأ و معاد وجود دارد و نور ایمان و تقوا مایه وحدت و یگانگى است.

 قرآن در سوره ابراهیم آیه 1 هدف بعثت و نزول قرآن مجید را خارج ساختن مردم از ظلمت ها به سوى نور شمرده، و مى فرماید: ([این] کتابى است که بر تو نازل کردیم، تا مردم را از تاریکى های [شرک و ظلم و جهل] به سوى روشنایى [ایمان و عدل و آگاهى]، به فرمان پروردگارشان بیرون آورى و به سوى راه خداوند توانا و ستوده هدایت کنى)؛ «الر کِتَابٌ اَنْزَلْنَاهُ اِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ بِاِذْنِ رَبِّهِمْ اِلى صِراطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ»(1)
واژه ظلمات مخصوصاً با توجّه به صیغه جمع بودنش، مفهوم وسیعى دارد که انواع تاریکى ها را شامل مى شود: تاریکى شرک، ظلم، جهل، هواى نفس و انواع حجاب هایى که بر قلب انسان فرو مى افتد و انواع تاریکى هایى که در صحنه اجتماع ظاهر مى گردد.
نزول کتب آسمانى، این هدف را دنبال مى کند که انسان ها از همه این تاریکى ها خارج شوند و به سوى نور توحید و تقوا و عدل و داد و اُخُوت و برادرى رهنمون گردند.
قابل توجّه این که «ظلمات» به صیغه جمع و «نور» به صیغه مفرد آمده است؛ زیرا طرق انحرافى بسیار زیاد است یکى و دو تا نیست؛ امّا طریق توحید و راه حق تنها یک راه است و آن همان خط مستقیمى است که در میان مبدأ و معاد وجود دارد و نور ایمان و تقوا مایه وحدت و یگانگى است، امّا ظلمات شرک و هوا پرستى و طغیان، مایه اختلاف و تحیّر و سرگردانى است و این که بعضى از مفسّران، «ظلمات» را تنها به معناى شرک و «نور» را به معناى توحید تفسیر کرده اند دلیلى بر آن نیست؛ بلکه این فقط یکى از مصادیق معناى وسیع و گسترده آیه است.
به این ترتیب یکى از اهداف بعثت، نجات انسان ها از تاریکى هاى فکرى و عقیدتى و اخلاقى و عملى و حرکت به سوى نور و روشنایى حیات و زندگى محسوب مى شود.(2)