آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

سوره ملک، بر سه بخش دور مى زند: 1- بحث هائى پیرامون «مبدأ»، صفات خداوند، نظام خلقت، مخصوصاً آفرینش آسمان ها و ستارگان، آفرینش زمین و مواهب آن، آفرینش پرندگان، و آب هاى جارى و آفرینش گوش و چشم و ابزار شناخت. 2- بحث هائى پیرامون «معاد» و عذاب دوزخ، و گفتگوهاى مأموران عذاب با دوزخیان، و مانند آن. 3- انذار و تهدید کافران و ظالمان به انواع عذاب هاى دنیا و آخرت.

این سوره، که سرآغاز جزء 29 قرآن مجید است، از سوره هائى است که ـ بنابر مشهور ـ تمام آن در «مکّه» نازل شده، همان گونه که غالب سوره هاى این جزء «مکّى» است،(1) بلکه، به گفته بعضى از مفسران، تمام سوره هاى این جزء «مکّى» است، به عکس سوره هاى جزء قبل که «مدنى» بود، ولى چنان که خواهیم گفت: سوره «دهر» (یا سوره انسان) از این قاعده مستثنى است، و در «مدینه» نازل شده است.
سوره «ملک» که نام دیگرش سوره «منجیة» (نجات بخش) و نام سومش «واقیة» یا «مانعة» است (زیرا تلاوت کننده، خود را از عذاب الهى یا عذاب قبر نگاه مى دارد) از سوره هاى بسیار پرفضیلت قرآن مى باشد، و مسائل زیادى در آن مطرح شده، که عمدتاً بر سه بخش دور مى زند:
بخش اول ـ بحث هائى پیرامون «مبدأ»، صفات خداوند، و نظام شگفت انگیز خلقت، مخصوصاً آفرینش آسمان ها و ستارگان، و آفرینش زمین و مواهب آن، و همچنین آفرینش پرندگان، و آب هاى جارى و آفرینش گوش و چشم و ابزار شناخت.
بخش دوم ـ بحث هائى پیرامون «معاد» و عذاب دوزخ، و گفتگوهاى مأموران عذاب با دوزخیان، و مانند آن.
بخش سوم ـ انذار و تهدید کافران و ظالمان به انواع عذاب هاى دنیا و آخرت.
و به گفته بعضى: از نظر محور اصلى، تمام سوره را همان مالکیت و حاکمیت خدا تشکیل مى دهد، که در نخستین آیه آمده است.(2)، (3)