آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از دیدگاه اسلام مالکیت نه در اختیار فرد است و نه در اختیار اجتماع؛ بلکه در واقع از آنِ خداست و انسان ها وکیل و نماینده او هستند و تصرفاتشان باید در حدود اجازه او باشد.

قرآن کراراً انسان را به عنوان «خلیفه» و «نماینده خدا در روى زمین» معرفى کرده است، این تعبیر، ضمن روشن ساختن مقام بشر، به این معنى: انسانى که نماینده خدا در روى زمین است، و تمام منابع این جهان در اختیار او گذارده شده، و فرمان فرمانروائیش بر تمام این موجودات از طرف پروردگار صادر گردیده، نباید آن چنان خود را سقوط دهد که از جمادى هم پست تر گردد و در برابر آن سجده کند. این حقیقت را نیز بیان مى کند که اموال، ثروت ها، استعدادها و تمام مواهبى که خدا به انسان داده، در حقیقت مالک اصلیش اوست و انسان تنها نماینده و مجاز و مأذون از طرف او مى باشد.
بدیهى است هر نماینده اى در تصرفات خود استقلال ندارد بلکه باید تصرفاتش در حدود اجازه و اذن صاحب اصلى باشد.
و از اینجا روشن مى شود: مثلاً در مسأله مالکیت، اسلام هم از اردوگاه «کمونیسم» فاصله مى گیرد و هم از اردوگاه «کاپیتالیسم» و سرمایه دارى؛ زیرا دسته اول مالکیت را مخصوص اجتماع، و دسته دوم در اختیار فرد مى داند.
اما اسلام مى فرماید: مالکیت نه براى فرد است و نه براى اجتماع، بلکه در واقع براى خدا است و انسان ها وکیل و نماینده اویند و به همین دلیل اسلام، هم بر طرز درآمد افراد، نظارت مى کند و هم بر چگونگى مصرف، و براى هر دو قیود و شروطى قائل شده است که اقتصاد اسلامى را به عنوان یک مکتب مشخص در برابر مکاتب دیگر قرار مى دهد. (1)