آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور از اسماء حسنى خداوند در آیه 108 سوره اعراف، همه صفات ثبوتیه و سلبیه پروردگار است که همگی نیک و همگی «حسنی» هستند گر چه طبق روایات برخی دارای اهمیت بیشتری می باشند، و اینکه در آیه آمده که این اسامی را بخوانید به این معناست که انسان آنها را به مقدار امکان در وجودش پیاده کند نه این که تنها آنها را بر زبان جاری سازد.

قرآن مجید در آیه 180 سوره «اعراف» اشاره به وضع گروه بهشتیان کرده، صفات آنان را بیان مى کند و براى بیرون آمدن از صفت دوزخیان، مردم را به توجه عمیق به اسماء حسناى خدا دعوت نموده، مى فرماید: (براى خدا نام هاى نیکى است، خدا را به آنها بخوانید)؛ «وَ للهِِ الأسماءُ الْحُسْنى فَادعُوهُ بِها».
منظور از اسماء حسنى، صفات مختلف پروردگار است که همگى نیک و همگى «حسنى» است و مى دانیم خداوند عالم است، قادر است، رازق است، عادل است، جواد است، کریم است و همچنین داراى صفات نیک فراوان دیگرى از این قبیل مى باشد.
منظور از خواندن خدا با این نام ها تنها این نیست که این الفاظ را به زبان جارى کنیم و مثلا بگوئیم: یا عالم، یا قادِرُ، یا أَرْحَمَ الرّاحمین، بلکه در واقع این است که این صفات را در وجود خودمان به مقدار امکان پیاده کنیم، پرتوى از علم و دانش او، شعاعى از قدرت و توانایى او، و گوشه اى از رحمت واسعه اش در ما و جامعه ما پیدا شود، و به تعبیر دیگر متّصف به اوصاف او و متخلّق به اخلاقش گردیم.
البته تمام نام هاى پروردگار مفاهیم نیکى را در بر دارد و بنابراین، همه اسماء او اسماء حسنى است. اعم از آن ها که صفات ثبوتیه ذات پاک او است، مانند عالم و قادر، و یا آن ها که صفات سلبیه ذات مقدس او است مانند «قُدّوس»، و آن ها که صفات فعل است و حکایت از یکى از افعال او مى کند مانند: خالق، غفور، رحمان، رحیم.
از سوى دیگر، شک نیست که صفات خدا قابل احصاء و شماره نیست؛ زیرا کمالات نامتناهى است و براى هر کمالى از کمالات او اسم و صفتى مى توان انتخاب کرد. ولى چنان که از احادیث استفاده مى شود، از میان صفات او بعضى داراى اهمیت بیشترى مى باشد، و شاید «اسماء حسنى» که در آیه فوق آمده اشاره به همین گروه ممتازتر است. زیرا در روایاتى که از پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده، کراراً این مطلب دیده مى شود که خداوند داراى 99 اسم است که هر کس او را به این نام ها بخواند، دعایش مستجاب و هر که آنها را شماره کند اهل بهشت است. (1)، (2)