آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

حقیقت ذکر خدا این است که با تمام قلب و جان به ذات پاک خدا توجه داشته باشیم، همان توجهى که انسان را از گناه باز مى دارد و به اطاعت فرمان او دعوت مى کند.

مسلّم است: منظور از ذکر خدا تنها یادآورى به زبان نیست، که زبان ترجمان قلب است، هدف این است: با تمام قلب و جان به ذات پاک خدا توجه داشته باشید، همان توجهى که انسان را از گناه باز مى دارد و به اطاعت فرمان او دعوت مى کند.
به همین دلیل، در احادیث متعددى از پیشوایان اسلام نقل شده است منظور از ذکر خدا یادآورى عملى است، در حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که به على(علیه السلام) وصیت فرمود، از جمله وصایایش این بود: «ثَلاثٌ لاتُطِیقُها هذِهِ الأُمَّةُ الْمُواساةُ لِلأَخِ فِی مالِهِ وَ إِنْصافُ النّاسِ مِنْ نَفْسِهِ وَ ذِکْرُ اللّهِ عَلى کُلِّ حال وَ لَیْسَ هُوَ سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ أَکْبَرُ وَ لکِنْ إِذا وَرَدَ عَلى ما یَحْرُمُ عَلَیْهِ خافَ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ عِنْدَهُ وَ تَرَکَهُ»؛ (سه کار است که این امت توانائى انجام آن را [به طور کامل] ندارند: مواسات و برابرى با برادر دینى در مال، و اداى حق مردم با قضاوت عادلانه نسبت به خود و دیگران، و خدا را در هر حال یاد کردن، منظور سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ أَکْبَرُ نیست، بلکه منظور این است: هنگامى که کار حرامى در مقابل او قرار مى گیرد از خدا بترسد و آن را ترک گوید).(1)
به هر حال، چه جالب است خداوند با آن عظمت، ذکر بندگان را در کنار ذکر خود قرار مى دهد، بندگان، در آن عالم محدود و کوچکشان و خداوند بزرگ، در آن عالم نامحدود و بى انتها با آن همه رحمت ها و برکات! در آنجا که خداى متعال مى فرماید: (مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم)؛ «فَاذْکُرُنى أَذْکُرْکُمْ».(2)،(3)