رابطه تلاش و کوشش با «دعا»

آیا «دعا» و «نیایش» با لزوم تلاش و کوشش توسط انسان منافات دارد؟

برخی از مردم بر این باورند که تنها راه ریشه کن کردن بدی در جهان و جلب منفعت، این است که آدمی بدون تلاش چشم به رحمت پروردگار دوخته و منتظر باشد که خداوند مشکلاتش را برطرف کند. این نظریه باطل را نهضت «رفورم» به وجود آورد؛ زیرا اگر خداوند همه کارها را به تنهایی انجام می داد و انسان، بدون فعالیت دست به طرف او دراز می کرد، زندگی دیگر مفهومی نداشت و پروردگار به یک خدمت گزار آسمانی بشر محدود می شد. از این رو امام صادق(ع) می فرماید: «خداوند برای بندگان مقرر فرموده مقاصدشان را با اسبابی از او بخواهد».

کسب روزی مقّدر، با تلاش و کوشش

آیا تلاش انسان در جهت کسب روزى، با مقدّر بودن آن منافات دارد؟

بعضى از افراد تنبل با اتکاء به آیه 6 سوره هود و برخی روایات، خیال مى کنند نیازی به تلاش برای کسب روزی نیست. چرا که روزى افراد مقدر شده و در هر حال به انسان مى رسد. اینان با این کار بهانه دست دشمنان می دهند تا مذهب را عاملی برای رکود اقتصادی و استثمار محرومان قرار دهند. درحالیکه سیره پیامبران و امامان تلاش برای رزق و روزی بوده است. پس روزىِ هر کس مقدّر شده اما مشروط به تلاش و کوشش، همانطور که هر کس اجلی دارد اما مشروط به پرهیز از خطر.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

إنّ لکلٍّ أجلا لا يَعْدُوهُ

براى هر چيز مدّتى است که از آن تجاوز نمى کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 46