درون وجود انسان نیروى مرموزى وجود دارد که قرآن آن را «نفس لوامه» و فلاسفه «عقل عملى» و امروزه «وجدان» می خوانند. همین که کار خوب یا بدى از انسان سر بزند این نیرو به سرعت دادگاهی تشکیل داده و نتیجه حکمش را به صورت مجازات ها یا تشویق هاى روانى به اجرا در مى آورد. در این دادگاه قاضى و شاهد و مجرى حکم و تماشاچى همه یکى است؛ محاکمه این دادگاه برق آسا و حکم آن یک مرحله اى است؛ این محکمه فقط کیفر نمى دهد، بلکه پاداش نیز مى دهد و کیفرهاى این دادگاه هیچ شباهتى با کیفرهاى معمولى ندارد.