آنچه از جمع بندی آیات و روایات به دست می آید این است که اگرچه انبیاء از علم غیب برخودارند اما اولا از آنِ خودشان نیست و ثانیاً بالقوه است نه بالفعل. یعنی منوط به اذن الهی است كه اگر از نظر خدا مصلحت باشد و انبیاء و اولیاء الهی نیز بخواهند، از آن گونه علم آگاه می شوند.
بنابراین اشکالی ندارد که حضرت یعقوب(ع) روزی مورد آزمایش خدا قرار گیرد و بنا به مشیت الهى از حوادث نزدیکش در کنعان بى خبر باشد اما روزی دیگر که دوران محنت و آزمون به پایان مى رسد بوی پیراهن فرزندش را از «مصر» احساس کند.

در این که انبیاء و امامان معصوم(ع) از علم غیب به تعلیم الهى آگاهند بحثى نیست، ولى در چگونگى این علم و همچنین در وسعت و گسترش آن سخن بسیار است. بعضی آن را «بالقوه» و نه «بالفعل» می دانند، یعنی هر وقت اراده کنند از اسرار غیب آگاه می شوند، خداوند به آنان الهام می کند، و یا کتبى نزد آنها است که با نگاه به آن، از اسرار غیب باخبر مى شوند؛ یا این که هر زمان خدا اراده کند از این اسرار با خبر مى شوند و به اصطلاح حالت "بسط" به آنان دست دهد و در زمان حالت قبض، این علوم موقّتاً پنهان مى شود.