خداوند در قیامت با دوزخ تکلّم کرده و می فرماید: «به خاطر بیاورید روزى که به جهنم مى گوئیم: آیا پر شده اى؟! و او مى گوید: آیا افزون بر این هم وجود دارد؟!». حال چگونه جهنم مخاطب واقع می شود؟ مفسرین گفته اند؛ این یک نوع تشبیه و زبان حال است، یعنى خداوند به لسان «تکوین» از جهنم سؤال مى کند، و او هم به «زبان حال» پاسخ مى گوید. دیگر این که: سراى آخرت سراى حیات است، حتى موجوداتى همچون بهشت و جهنم، از یک نوع حیات و درک و شعور برخوردار مى شوند، بهشت سخت در اشتیاق مؤمنان است، و دوزخ در انتظار مجرمان است.