نشانه های شناخت «پیامبران الهی» از «مدعيانِ دروغين» عبارتند از: 1. انبياء و اولياء و بزرگان همواره بر منطق عقل تكيه كرده و مى كنند. 2. دعوت آنها از روی دلسوزی و مهربانی است. 3. انبياء و اولياء الهى تعصّب ندارند؛ در حالى كه مدّعيان باطل متعصّبند.

اینکه عاشورائیان در کمال عقلانیّت جانفشانی کردند، واقعیّتی است که با کمی تامّل در تعریف، «مفهوم و کارکرد عقل» از نگاه اسلامی روشن می شود. تعقّل شاخصه هایی دارد، از جمله اینکه «کمال عقل» در «پیروی از حقّ» است. انسان عاقل آخرتش را فدای دنیا نمی کند و بجای دفاع از حقّ به باطل روی نمی آورد. انسان خردمند «فلسفه وجودی آفرینش» خویش را به درستی درک کرده و تمام همّتش را صرف رسیدن به آن هدف می نماید. «دوری از منکرات و مبارزه با رذالت» نیز نشانه بهره مندی از عقل است.

علاوه این موارد، رعایت ادب یکی از شاخصه های تعقّل، و بلکه لازمه ی آن است. امام على(ع) می فرماید: «هر چیزى به عقل نیاز دارد و عقل به ادب نیازمند است». از این رو پایبندی به اخلاق و ادب و بروز احساسات مثبت، کاری موافق با عقل است. همه این موارد در اعمال امام حسین(ع) و یارانش به وضوح مشاهده می شود. بنابراین، «قیام عاشورا» قیامی است که بر پایه توأمان «تعقّل و احساسات» بوده است.