حضرت یونس(ع) و بی ایمانی به قدرت الهی!؟

در آيه 87 سوره انبياء، درباره قدرت الهی، نسبت بی ایمانی به حضرت یونس داده می شود، آیا این نسبت با عصمت و ایمان انبیاء منافات ندارد؟!

از جمله «فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ» روشن مى شود كه حضرت يونس(ع) مانعى نمى ديد كه از ميان قومش خارج شود و در جاى ديگرى تبليغ كند و اگر بيرون رفتن را حرام مى دانست ديگر «ظنّ» و گمان به اینکه این تصمیم او درست است و خدا بخاطر کارش بر او تنگ نخواهد گرفت مورد نداشت. همچنین وقتی در مقابل نافرمانی قوم خود نیز صبر نکرد و درخواست عذاب کرد، خدا درخواستش را اجابت کرد و اگر این درخواست نوعی «تعجیل» در درخواست عذاب گناه می بود خداوند آن را اجابت نمی کرد. قرائن نشان مى دهد كه اين كار فقط يك ترك اولى بوده است، چرا كه در آيات مختلفی خداوند يونس را به عنوان يك پيغمبر مرسل، و مورد عنايت خاص الهى و در عداد پيامبران عظيم الشأنى همچون ابراهيم و نوح و اسماعيل و عيسى ذكر كرده است.
خشم و نفرین حضرت یونس(ع) و اینکه قوم خود را ترک کرد از قبیل ترک اولی بود. او به عنوان یک پیامبر الهی شایسته بود صبر کند اما صبر نکرد و زمانی که در شکم ماهی قرار گرفت و با تمام وجود متوجه خدا گردید متوجه اشتباه خود شد و خود را گناه کار می دانست، اما در حقیقت گناه کار نبود و چنين خشم و ناراحتى در چنان شرائطى كه پيامبر دلسوزى سالها براى هدايت قوم گمراهى زحمت بكشد، اما به دعوت خيرخواهانه او هرگز پاسخ مثبت ندهند، كاملا طبيعى بوده است.

منظور از «گناه»، درمورد حضرت آدم(ع) و سایر پیامبران الهی

آیا حضرت آدم(علیه السلام) مرتکب گناه شد؟

آدم(ع) طبق بیان قرآن، مقام والائى از نظر معرفت و تقوا داشت و مسجود ملائکه بزرگ خدا گردید؛ لذا با این امتیازات مسلماً گناه نمى کند، به علاوه مى دانیم او پیامبر بود و هر پیامبرى معصوم است. بنابراین، آنچه در آیات قرآن ذکر شده، که نسبت عصیان به حضرت آدم داده شده، همگى به معنى«عصیان نسبى» و«ترک اولى» است، نه گناه مطلق؛ یعنی از انسانهای والا مقام انتظار بیشتری می رود. برخی نهی از شجره ممنوعه را نهی ارشادی دانسته اند ولی اگر نهی از ترک اولی باشد نیز مانعی ندارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

مَنْ حَجَّ يُرِيدُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لا يُرِيدُ بِهِ رِيَاءً وَ لا سُمْعَةً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْبَتَّةَ

کسى که حجّ انجام دهد و خدا را اراده کند و قصد ريا و شهرت طلبى نداشته باشد قطعاً خداوند او را خواهد بخشيد.

وسائل الشيعة: 11/109