یکی از جنبه‌های حادثه کربلا، بُعد عاطفی آن است. شهادت شانزده تن از اهل بیت پیامبر(ص) به آن صورت استثنایی امری سخت بوده و اندوه ناشی از آن در قلوب شیعه به صورت امری پایدار در آمد.  اثر عاطفی آن بلافاصله در شیعه پدیدار شد و توّابین به عنوان اولين گروهی بودند که تحت تأثیر این بُعد قضیه قرار گرفته و به خاطر مقصر دانستن خود، راه قيام و شهادت را انتخاب نمودند.
با نگاهی به آنچه در احادیث امامان(ع) درباره اقامه عزاء و زیارت مرقد امام حسین(ع) وارد شده می‌توان دریافت که به سرعت بعد عاطفی کربلا جای خود را در جامعه شیعه باز کرده و حتی گروه‌هایی از سُنّیان را نیز به خود جذب کرد.  به مرور عزاداری سالانه آغاز شد و ادبیات شیعی نیز تحت تاثیر این قضیه و سایر رخدادهای خونینی که برای شیعیان (اعم از زیدی با امامی) پیش آمد، ادبیاتی مبتنی بر «مرثیه» شد.

کتابهایى که حوادث خونبار عاشوراى حسینى را شرح مى دهد، غالباً جدا از دیگر حوادث تاریخى از آن یاد کرده اند. اما اگر ریشه این حادثه عظیم را در گذشته تاریخ اسلام و حتّى در عصر جاهلیّت بررسى کنیم و آثار و ثمرات آن را در قرون بعد و حتّى امروز مورد توجّه دقیق قرار دهیم، عاشورا عظمت و مفهوم دیگرى پیدا مى کند و جزء جزء این حادثه معنى مى شود و پاسخ بسیارى از پرسش هاى مربوط به آن آشکارتر مى گردد.