آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ممنوعيت «ربا» منحصر به آئين اسلام نيست؛ بلكه ريشه هائى در شرايع و اقوام پيشين نيز داشته است. مطالعه كتب عهد قديم نشان مى دهد كه ربا در كيش يهود و مسيحيت عملى زشت و نكوهيده بوده است. همچنین از كتاب تاريخ ويل دورانت بر مى آيد كه رباخوارى در ميان ايرانيان قديم نیز رائج نبوده است. اين هماهنگى اقوام و اديان در اين مسئله عجيب نيست؛ چراكه رباخوارى در حقيقت يك نوع سرقت بي شرمانه در لباس معامله و حتى گاهى در لباس كمك است! و آیا كسى پيدا مى شود كه با تمام وجود و عواطفش از چنين سرقتي متنفّر و بيزار نباشد؟!

اين حقيقت مُسلَّم است كه هر گاه چيزى در ميان اقوام و ملّت هاى مختلف به عنوان يك امر مقدّس وجود داشته باشد دليل بر آن است كه يك ريشه فطرى دارد، در مورد رباخوارى تقريباً چنين است (بگذريم از برنامه هاى رائج دنياى امروز كه بسيارى از فطريات را زير پا گذارده و به آنها لبخند تمسخر مى زند كه اين خودبيگانگيِ انسانِ عصر ما رشته اى است كه سر دراز دارد).
روى همين اصل، ممنوعيت ربا منحصر به آئين اسلام نيست؛ بلكه ريشه هائى در شرايع و اقوام پيشين نيز داشته است. مطالعه كتب عهد قديم (كتب تورات) نشان مى دهد كه در كيش يهود و مسيحيت (چون آنها نيز تورات را قبول دارند) عملى زشت و نكوهيده بوده است: در سِفْر لاوى از اسفار تورات، فصل 25 چنين مى خوانيم: «اگر برادر تو فقير شده، نزد تو تهيدست شود، او را دستگيرى نما، اگر چه غريب يا مهمان باشد. تا آنكه با تو زندگى بنمايد، نقد خود را به او ربا مده و خوراك خود را به مرابحه به او مده». و در سِفْر خروج، فصل 22 مى خوانيم: «اگر نقدى به يكى از قوم من كه در نزد تو فقير است قرض بدهى مثل تقاضاكننده مباش و ربا بر وى مگذارى»! از تاريخ عمومى «ويل دورانت» بر مى آيد كه رباخوارى در ميان ايرانيان قديم رائج نبوده؛ ولى باز پس دادن وام را واجب و مقدس مى شمردند.(1) هنديان نيز طبق تواريخ موجود، پول خود را به ربا نمى دادند.(2) از ضرب المثل معروف چينى: «دزدانِ عمده، صرّافى مى كنند»!(3) نيز استفاده مى شود كه رباخوارى در چين كهن عملى مذموم بوده است.
اين هماهنگى اقوام و اديان در اين مسئله عجيب نيست؛ چراكه رباخوارى در حقيقت يك نوع سرقت بي شرمانه در لباس معامله و حتى گاهى در لباس كمك است! و چه كسى پيدا مى شود كه با تمام وجود و عواطفش از چنين سرقتي متنفّر و بيزار نباشد؟!(4)