آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برای بررسی دقیق اثرات سازنده «مسئله انتظار» باید به سراغ پيامدهاى اين انتظار در وضع كنونى جوامع اسلامى برويم؛ آيا ايمان به چنين ظهورى انسان را به گونه ای در افكار رؤيايى فرو مى برد كه از وضع موجود خود غافل شده، و او را تسليم هرگونه شرايطى مى كند؟ يا اينكه به راستى اين عقيده يك نوع دعوت به قيام و سازندگى فرد و اجتماع است؟ در روایات بر مسئله انتظار تاکید شده و شخصِ منتظر را همانند شمشيرزنى در راه خدا و مانند کسی می داند که زیر پرچم قائم(عج) قرار دارد. از این رو انتظار چنين حكومتى بالاترين اعمال و عبادت معرفى شده است.

برای بررسی دقیق و جامع از «مسئله انتظار» باید به سراغ پيامدهاى اين انتظار در وضع كنونى جوامع اسلامى برويم و ببينيم: آيا ايمان به چنين ظهورى انسان را آن سان در افكار رؤيايى فرو مى برد كه از وضع موجود خود غافل مى گردد، و تسليم هر گونه شرايطى مى كند؟ يا اينكه براستى اين عقيده يك نوع دعوت به قيام و سازندگى فرد و اجتماع است؟ آيا ايجاد تحرّك مي كند يا ركود؟ آيا مسئوليت آفرين است يا مايه فرار از زير بار مسئوليتها؟ و بالاخره آيا مخدّر است يا بيدار كننده؟

قبل از توضيح و بررسى اين سؤالات توجه به يك نكته كاملا ضرورى است و آن اينكه سازنده ترين دستورات و عالى ترين مفاهيم هرگاه به دست افراد ناوارد، يا نالايق، يا سوء استفاده چي بيفتد ممكن است آن را چنان مسخ كنند كه درست نتيجه اى برخلاف هدف اصلى بدهد و در مسير بر ضدّ آن حركت كند، و اين نمونه هاى بسيار دارد و «مسئله انتظار» به طورى كه خواهيم ديد در رديف همين مسائل است. به هر حال، براى رهايى از هر گونه اشتباه در محاسبه، در اين گونه مباحث، بايد به اصطلاح آب را از سرچشمه گرفت تا آلودگي هاى احتمالى نهرها و كانال هاى ميان راه در آن اثر نگذارد.

به همين دليل، ما در بحث انتظار مستقيما به سراغ متون اصلى اسلامى رفته و لحن گوناگون رواياتى را كه روى «مسئله انتظار» تأكيد مى كند مورد بررسى قرار مى دهيم تا از هدف اصلى آگاه شويم. اكنون با دقت به اين چند روايت توجه كنيد:

1. كسى از امام صادق(علیه السلام) پرسيد چه مى گوييد درباره كسى كه داراى ولايت امامان است، و انتظار ظهور حكومت حق را مى كشد و در اين حال از دنيا مى رود؟ امام(ع) در پاسخ فرمودند: «هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللهِ»(1)؛ (او همانند كسى است كه با رهبر اين انقلاب در خيمه او [ستاد ارتش او] بوده باشد ـ سپس كمى سكوت كرد ـ و فرمود مانند كسى است كه با پيامبر اسلام [در مبارزاتش] همراه بوده است). اين مضمون در روايات زيادى با تعبيرات مختلفى نقل شده است.

2. در بعضى «بِمَنْزِلَةِ الضَّارِبِ بِسَيْفِهِ فِي سَبِيلِ اللهِ»؛ (همانند شمشيرزنى در راه خدا).

3. و در بعضى ديگر «كَمَنْ قَارَعَ(2) مَعَ رَسُولِ اللهِ بِسَيْفِهِ»؛ (همانند كسى است كه در خدمت پيامبر با شمشير بر مغز دشمن بكوبد).

4. و در بعضى ديگر «بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ قَاعِداً تَحْتَ لِوَاءِ الْقَائِمِ‏»؛ (همانند كسى است كه زير پرچم قائم بوده باشد).

5. و در بعضى ديگر «بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بَيْنَ يَدَي‏ سَبِيلِ الله‏ِ»؛ (همانند كسى است كه پيشِ روى پيامبر جهاد كند).

6. و بعضى ديگر «بِمَنْزِلَةِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ الله‏ِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ»؛ (همانند كسى است كه با پيامبر(ص) شهيد شود).

اين تشبيهاتِ هفتگانه كه در مورد انتظار ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه) در اين 6 روايت وارد شده بسيار پر معنى و روشنگر اين واقعيت است كه يك نوع رابطه و تشابه در ميان «مسئله انتظار» و «جهاد» و مبارزه با دشمن، در آخرين شكل خود، وجود دارد.

7. در روايات متعددى نيز انتظار چنين حكومتى را داشتن، به عنوان بالاترين عبادت معرفى شده است. اين مضمون در بعضى از احاديث از پيامبر(صلی الله علیه و آله) و در بعضى از حضرت علي(علیه السلام) نقل شده است از جمله در حديثى مي خوانيم كه پيامبر(ص) فرمود: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلّ‏»(3)؛ (بالاترين اعمال امت من انتظار فرج از ناحيه خدا كشيدن است)، و در حديث ديگرى از پيامبر(ص) مي خوانيم: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ».(4) اين حديث اعمّ از اينكه انتظار فرج را به معنى وسيع كلمه بدانيم، و يا به مفهوم خاص يعنى انتظار ظهور مصلح جهانى باشد، اهمّيّت انتظار را در مورد بحث ما روشن مى سازد.(5)

برگرفته از کتاب: مسئله انتظار، مکارم شیرازی، ناصر، مطبوعاتی هدف، قم، بی تا، ص 14 و 15.

مطالعه کتاب: http://mk6.ir/NuLuR