آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از حوادث «قيامت»، از بين رفتن پيوند خويشاوندي ميان انسان هاست. «قرآن» مى فرمايد: «هنگامى كه در صور دميده مى شود، هيچ گونه نسب در ميان آنها نخواهد بود و از يكديگر سؤال نمى كنند». روشن است كه سؤال نكردن از يكديگر به خاطر آن است كه آنها چنان مشغول به خويشتن و گرفتار كار خود هستند كه به ديگرى نمى پردازند! پيامبر(ص) فرمودند: «در سه جاست كه هر انسانى همه را جز خود فراموش مى كند: هنگام دادن نامه عمل به دستش، زمان قرار گرفتن در برابر ترازوى سنجش اعمال و زمان رفتن از روى پل جهنّم».

يكي از حوادثي كه در «قيامت» اتفاق مي افتد، از بين رفتن پيوند خويشاوندي ميان انسان هاست. خداوند در سوره «مؤمنون» مى فرمايد: (هنگامى كه در صور دميده مى شود، هيچ گونه نسب در ميان آنها نخواهد بود و از يكديگر سؤال و تقاضا نمى كنند)؛ «فَاِذَا نُفِخَ فِى الصُّورِ فَلَا اَنْسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَ لَا يَتَسَائَلُونَ». روشن است كه سؤال كردن از يكديگر خواه به معناى خبر گرفتن از حالات يكديگر باشد يا به معناى تقاضاى كمك، همگى در نفخه رستاخيز و حيات است!
به هر حال سؤال نكردن از يكديگر به هر يك از دو معناى بالا باشد به خاطر آن است كه آنها چنان مشغول به خويشتن و گرفتار كار خود هستند كه به ديگرى نمى پردازند!
در اينجا اين سؤال پيش مى آيد كه چگونه آيه فوق با آيات ديگر «قرآن» كه مى گويد: آنها از هم سؤال مى كنند و يا تقاضاى كمك مى نمايند سازگار است؟ مانند: «فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَائَلُونَ»(1) و همچنين آيه 21 سوره «ابراهيم» كه مى گويد: «وَ بَرَزُوا للهِ جَمِيعاً فَقَالَ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا اِنّا كُنّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ اَنْتُمْ مَغْنُونَ عَنّا مِنْ عَذَابِ اللهِ مِنْ شَىْءٍ»؛ (همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در اين هنگام ضعفا [دنباله روان نادان] به مستكبران مى گويند ما پيروان شما بوديم آيا حاضريد سهمى از عذاب الهى ما را بپذيريد و از ما دفع كنيد؟!)
پاسخ اين سؤال با توجه به آيات ديگر «قرآن» روشن مى شود كه قيامت داراى «مراحل» و «مواقف» متعددى است و هر مرحله ويژگى هاى خاص خود را دارد. شاهد اين سخن حديثى است كه از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در پاسخ همين سؤال آمده است: «ثَلَاثَهٌ مَوَاطِنَ تَذْهَلُ فِيهَا كُلُّ نَفْسٍ حَيْنَ يُرْمى اِلى كُلِّ اِنْسَانٍ كِتَابُهُ وَ عِنْدَ الْمَوَازِينَ و عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ!»(2)؛ (در سه جاست كه هر انسانى همه را جز خود فراموش مى كند: هنگامى كه نامه عمل او به دستش داده مى شود و هنگامى كه در برابر ترازوى سنجش اعمال قرار مى گيرد و زمانى كه از روى پل جهنّم مى آيد!).(3)