آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

درباره حد «مرتد» مشهور بين فقها اين است كه اگر «مرتد فطرى» است؛ يعنى نطفه او در حال مسلمان بودن والدين يا لااقل يكى از آن دو منعقد شده باشد حدّ او قتل است و توبه ندارد و اگر «مرتد ملّى» باشد يعنى از پدر و مادر غير مسلمان متولّد شده است؛ اول به او پيشنهاد توبه مى شود اگر پذيرفت چيزى بر او نيست و اگر توبه نكرد حدّ او قتل است.

منظور از «مرتد» كسى است كه اسلام را بپذيرد؛ سپس از آن بازگشت كند و اعلام جدايى نمايد؛ و در اسلام حدّ شديدى براى آنها ذكر شده و فلسفه اى دارد كه بعداً به آن اشاره خواهد شد. در قرآن تنها به مذّمت شديد آنان و وعده عذاب عظيم الهى نسبت به آنها اشاره شده، بى آنكه سخن از چگونگى كيفر دنيوى آنها به ميان آمده باشد. در آيه 106 سوره «نحل» مى خوانيم: «مَنْ كَفَرَ بِاللهِ مِنْ بَعْدِ اِيمانِهِ اِلاّ مَنْ اُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌ بِالاِيمانِ، وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ»؛ (کسانى که بعد از ایمانشان، به خدا کافر شوند [مجازات مى شوند] ـبجز آنها که تحت فشار واقع شده اند در حالى که قلبشان با ایمان، آرام است_ آرى، آنها که سینه خود را براى پذیرش کفر گشوده اند، غضب خدا بر آنهاست؛ و عذاب عظیمى در انتظارشان!).
در جاى ديگر مى فرمايد: «كَيْفَ يَهْدِى اللهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ اِيْمانِهِمْ وَ شَهِدُوا اَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جائَهُمُ البَيِّناتُ وَ اللهُ لايَهْدِى الْقَوْمَ الظّالِمينَ ـ اُولئِكَ جَزائُهُمْ اَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النّاسِ اَجْمَعينَ»(1)؛ (چگونه خداوند هدايت مى كند جمعيّتى را كه بعد از ايمان و گواهى به حقّانيت رسول و آمدن نشانه هاى روشن براى آنان كافر شدند؟! و خدا گروه ستمكاران را هدايت نخواهد كرد! * كيفر آنها اين است كه لعن [و طرد] خداوند و فرشتگان و مردم همگى بر آنها است).
همان‌گونه كه گفته شد در آيات قرآن اشاره اى درباره حدّ مرتد نشده است، ولى عذاب دردناك و شديدشان به طور اجمال حكايت از مجازاتهاى سنگين دنيوى نيز مى كند. مشهور در ميان فقها اين است كه مرتد اگر فطرى است؛ يعنى نطفه او در حال مسلمان بودن پدر و مادر يا لااقل يكى از آن دو منعقد شده باشد حدّ او قتل است و توبه اش پذيرفته نيست ـ البته در صورتى كه مرد باشد ـ و اگر مرتد ملّى باشد يعنى از پدر و مادر غير مسلمان متولّد شده است؛ نخست به او پيشنهاد توبه مى شود اگر پذيرفت چيزى بر او نيست، و اگر توبه نكرد حدّ او قتل است.
از جمله كسانى كه ملحق به مرتد هستند، كسانى مى باشند كه نعوذ بالله پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) را دشنام و ناسزا گويند و اهانت كنند؛ و همچنين در مورد امامان معصوم(عليهم السلام) و فاطمه زهرا(عليها السلام) و در واقع اين كار يكى از اسباب ارتداد است؛ بنابراين نيازى نيست كه آن را به صورت حدّ جداگانه اى ذكر كنيم؛ هر چند بعضى از فقهاء در كتب حدود در فقه اسلامى آن را مستقلا مطرح كرده اند؛ و روايات خاصّى نيز درباره مباح بودن خون چنين كسى در منابع اسلامى ديده مى شود.(2)،(3)