آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

واژه «خَيْر» به معني هر چيزى است كه همگان به آن علاقه دارند، مانند عقل و عدل و فضيلت و اشياء مفيد، که ضد آن «شر» است. وقتى اين واژه بر ذات پاك خداوند اطلاق مى شود گاه به صورت خاص و گاه به صورت مطلق و بدون قيد است، مانند: «وَ اللهُ خَيْرٌ وَ أَبْقى»؛ (خدا بهتر و پايدارتر است). اين سخنى است كه ساحران فرعونى بعد از ايمان به موسى(ع) اظهار داشتند. در اين صورت منظور، بهتر بودن در تمام جهات است و در واقع خير مطلق در عالم هستى کسی جز خدا نيست. او است كه وجود و هستيش از تمام جهات بهتر و برتر و شريف تر است.

واژه «خَيْر» طبق مشهور در ميان لغت دانان، افعل التفضيل است، در اصل «اَخْيَر» (بر وزن افضل) بوده كه الف آن حذف شده و فتحه به [حرف] «خاء» منتقل گرديده است. «خَير» به گفته «راغب» به معني هر چيزى است كه همگان به آن علاقه دارند، مانند عقل و عدل و فضيلت و اشياء مفيد و ضدّ آن «شرّ» است، سپس «خير» را به دو گونه تقسيم مى كند: خير مطلق كه مورد علاقه هركس در هر حالت است (مانند بهشت) و خير نسبى كه نسبت به بعضى از افراد مفيد است، مانند مال كه ممكن است براى بعضى سرچشمه سعادت و براى بعضى مايه بدبختى گردد!
ولى در «مقاييس اللّغة» معنى اصلى آن تمايل به چيزى ذكر شده و سپس به امورى كه مورد تمايل است اطلاق شده است. بعضى از ارباب لغت نيز آن را به معناى كَرَم و بخشش تفسير كرده اند؛ در حالى كه بعضى ديگر تنها به اين قناعت كرده اند كه «خير» نقطه مقابل «شر» است.
اين واژه، گاه به معنى خاص به كار رفته مثلا «خير» به معنى مال يا نهرى در بهشت كه از كوثر سرچشمه مى گيرد و يا منزلگاه هاى مخصوص بهشتى و كلمه خيار يا اختيار كه از اين واژه مشتق شده به معناى انتخاب چيز بهتر است. هنگامى كه اين واژه بر ذات پاك خداوند اطلاق مى شود گاه به صورت مطلق و بدون هيچ گونه قيد است، مانند: «وَ اللهُ خَيْرٌ وَ أَبْقى»(1)؛ (خدا بهتر و پايدارتر است). اين سخنى است كه ساحران فرعونى بعد از ايمان به موسى(عليه السلام) اظهار داشتند. در اين صورت منظور، بهتر بودن در تمام جهات است و در واقع خير مطلق در عالم هستى جز خدا نيست. او است كه وجود و هستيش از تمام جهات بهتر و برتر و شريف تر است.(2)