پاسخ اجمالی:
زبان یکی از شگفت انگیزترین پدیده هایی است که در قرآن نیز مورد اشاره خداوند قرار گرفته است. این عضو کوچک وظایف بسیار زیادی را ادا می کند مانند: راندن غذا به زير دندان ها، مخلوط كردن غذا با بزاق دهان، كمك به بلع غذا و آب، كنترل مواد غذائى، تميز كردن دهان بعد از غذا خوردن و وظیفه بسیار مهم سخن گفتن. نعمتی که در قرآن نیز مورد اشاره قرار گرفته است و با تأمل در آن و تأمل در مراحل پدید آمدن یک جمله از همکاری گردش زبان و لبها و تارهای صوتی، به ظرافت و دقت زبان در این عمل معجزه آسا پی می بریم.
پاسخ تفصیلی:
از جمله اعضائى كه در آيات قرآن به آن اشاره شده مسأله زبان است كه به راستى از عجائب خلقت خدا است؛ و اگر زبان، زبانى داشت كه از خود سخن مى گفت و على رغم انسى كه ما هميشه با آن داشته و داريم شگفتى هاى خود را شرح مى داد، آن وقت بر ما روشن مى شد كه چرا قرآن مجيد، روى آن تكيه كرده است. نگاه كوتاهى به وظائف و مسئوليت هاى زبان، مى تواند گوشه اى از اين واقعيت ها را به ما نشان دهد. مجموعا زبان، شش وظيفه عمده دارد:
1- راندن غذا به زير دندان‌ها: اگر زبان نبود، بعضى از قسمت هاى غذا كاملا جويده، و بعضى ديگر كاملا ناجويده مى ماند و مجبور بوديم با انگشت غذا را جابجا كنيم. اين زبان است كه با حركات سريع و ماهرانه خود، غذا را مرتبا از سه طرف به زير دندان ها مى راند بى آنكه خودش در لاى آنها بماند! آرى گهگاه كه خسته و ناتوان مى شود، ممكن است لاى دندان گير كند و ضربه محكمى ببيند؛ گوئى خداوند مى خواهد به ما نشان دهد كه اگر آن مهارت عجيب را خدا به زبان نمى داد، همه روز اين صحنه تكرار مى شود و زبان در زير ضربات دندان مجروح مى گشت.
2- مخلوط كردن غذا با بزاق دهان: همان مايع لزجى كه از يكسو غذا را نرم و لغزنده و آماده بلع مى كند، و از سوى ديگر فعل و انفعالات شيميائى خاصى روى آن به عمل آورده، و آن را آماده جذب و هضم مى كند، اين زبان است كه وظيفه مخلوط كردن را با اين مادّه حياتى بر عهده دارد.
3- كمك به بلع غذا و آب: براى فرو رفتن غذا و حتى آب، زبان نقش عمده اى بر عهده دارد، و با جمع شدن و چسبيدن به سقف دهان و فشار آوردن روى آب و غذا، آن را به سرعت به سوى گلو مى فرستد؛ و اگر يك روز فرضا فلج شود، فرو بردن يك لقمه غذا مشكل و شايد محال شود.
4- كنترل مواد غذائى: زبان به خاطر حسّ نيرومند چشائى مى تواند بسيارى از مواد نامناسب، و مضر و مسموم براى بدن را تشخيص دهد، و بيرون بريزد؛ اگر اين مأمور كنترل آگاه در اين ورودى بدن نبود، خيلى زود انسان بر اثر خوردن غذاهاى نامناسب، بيمار مى شد، و جان او به خطر مى افتاد. يك غذاى تلخ و بسيار شور، يا فوق العاده تند و يا فاسد و خراب، قبل از هر چيز زبان را خبردار مى كند، تا مانع ورود آن در كشور تن شود. آرى اين پاسبان فداكار، در تمام مدّت شبانه روز وظيفه دار كنترل تمام مأكولات و مشروبات است.
5- تميز كردن دهان: لابد امتحان كرده ايد كه بعد از تمام شدن غذا باز مدّتى دهان و زبان، مشغول حركت است؛ اين حركت براى رفت و روب باقيمانده غذا است كه در هر گوشه فضاى دهان جمع آورى شده به پائين فرستاده شود، اين كار عمدتا بر عهده زبان است و حتّى دندان ها را نيز تا حد زيادى تميز مى كند. خلاصه زبان يك نظافت چى تمام عيار براى دهان محسوب مى شود.
6 - سخن گفتن: و بالاخره مهم ترين و حسّاس‌ترين وظيفه زبان، همان بيان است كه قرآن مجيد در آغاز سوره الرحمن مخصوصا براى معرفى خداوند روى آن تكيه كرده و مى فرمايد: «الرَّحْمَٰنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ»؛ (خداوند رحمان * قرآن را تعلیم فرمود * انسان را آفرید * و به او سخن گفتن آموخت). گرچه حرف زدن بر اثر ممارست زياد براى ما مطلبى بسيار ساده و پيش پا افتاده است ولى در حقيقت يكى از پيچيده ترين كارهايى است كه انسان با زبان و فكرش انجام مى دهد.
نخست بايد از ميان ده هزار، صد هزار، و گاه بيشتر نخستين كلمه مورد نظر را انتخاب كند، و بعد به زبان فرمان دهد كه با پيچ و خم هاى سريع و ماهرانه خود روى مقاطع حروف بچرخد، و حرف هاى مورد نظر را با كمك دستگاه ريه و حنجره و تارهاى صوتى بسازد و آنها را به هم پيوند داده و يك كلمه درست كند، سپس با همان سرعت به انتخاب كلمه دوم، و توليد اصوات معيّن بپردازد، و به همين ترتيب ادامه دهد تا يك جمله كامل شود. اگر فكر در انتخاب كلمات، مختصر اشتباهى كند و يا زبان از چرخش هاى سريع خود به اطراف دهان كمترين قصورى ورزد، جمله اشتباه از آب در مى آيد. حال فكر كنيد يك گوينده هنگامى كه يك ساعت سخنان موزون و فصيح و بليغ مى گويد؛ و زبانش هزاران بار به اطراف دهان گردش كرده و درست روى مقاطع حروف تكيه مى كند [آن هم در محيط كوچكى كه قدرت مانور در آن بسيار كم است] چه كار عجيب و معجزه آسائى انجام مى دهد، و اين نيست مگر قدرت نمائى عظيم پروردگار. مسلّما لب ها كار زبان را تكميل مى كنند، و قسمتى از حروف را مى سازند و اين هماهنگى ميان دو عضو خود موضوع جالب و شگفت انگيزى است و از آن مهم تر كار فكرى مقارن آن است.(1)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.