آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از برخى روايات استفاده مى شود كه «علائم ظهور» بر دو قسم است؛ برخى حتمى اند و مورد «بداء» و تجديد نظر قرار نمي گيرند و برخى ديگر غير حتمي اند و احتمال وقوع بداء در آنها وجود دارد. با اين حال، اصل ظهور امرى حتمى است كه خداوند آن را پاسخی بر فطرت بشر قرار داده و وعده تحقق آن را داده است و خداوند هرگز خلف وعده نمى كند.

از برخى روايات استفاده مى شود كه «علائم ظهور» بر دو قسم است؛ برخى حتمى اند كه مورد «بداء» و تجديد نظر واقع نمى شوند و برخى ديگر در موردشان احتمال وقوع بداء وجود دارد؛ ولى اصل ظهور، امرى حتمى است كه خداوند متعال آنرا جوابی برای فطرت و خواسته درونى بشر قرار داده و وعده تحقق آن را داده است و خداوند هرگز خلف وعده نمى كند.
داوود بن ابى القاسم مى گويد: «ما نزد ابى جعفر محمد بن على الرضا(عليهما السلام) بوديم كه سخن از خروج سفيانى به ميان آمد و اينكه در روايت آمده كه ظهور او حتمى است. به ابو جعفر(عليه السلام) عرض كردم: آيا بداء در امور حتمی نیز واقع خواهد شد؟ حضرت فرمود: آرى. عرض كردم: ما مى ترسيم كه در امر قائم نيز بداء حاصل شود. فرمود: امر قائم از امورى است كه وعده داده شده و خداوند در وعده خود تخلف نخواهد كرد».(1)
علائم حتمى كه مورد بداء واقع نمى شود به چند دليل تحقق يافتنشان قطعي است كه به برخى از آنها اشاره مى كنيم:
1. تصريح به حتمى بودن آن در روايات.
2. تاكيد به قسم.
3. تاكيد به «لابد».
4. تاكيد به «لام».
5. تاكيد به «ان».
6. تاكيد به وسیله تكرار.
7. تاكيد به «سين و سوف».(2)