آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

کتاب با عنوان «دلائل النبوه» داراى نظائر فراوانى است که توسط دانشمندان تراز اول اهل سنت تدوین شده است. یکى از این دانشمندان ابونعیم احمد بن عبدالله اصفهانى (336ـ430ق)است که کتاب «دلائل النبوه» وی از شهرت بسزایی برخوردار است. بسیارى از سیره نویسان و مورخان معتبر مثل ابن کثیر، ابن اثیر، ابن جوزى، ذهبى، سمعانى، ابن حجر عسقلانى و مقریزى بهره هاى فراوانى از آن برده اند. ابونعیم در این کتاب، روایات پراکنده در زمینه نبوت، معجزات، و ویژگى هاى حضرت محمد(ص) را که مجموعاً پانصد و چهل و پنج حدیث مسند و معتبر مى باشد در سى و پنج فصل مرتب و تدوین کرده است. او در این کتاب نیز اخبار نبوى درباره فضائل على بن ابى طالب(ع) و وقایع تاریخى مربوط به آن حضرت را نقل کرده است.

کتاب با عنوان «دلائل النبوه» داراى نظائر فراوانى است که توسط دانشمندان تراز اول اهل سنت مثل ابوبکربیهقى و ابوعبد الله بن منده تدوین شده است. یکى از این دانشمندان ابونعیم احمد بن عبدالله اصفهانى (336ـ430ق)است. که کتاب «دلائل النبوه» وی از شهرت بسزایی برخوردار است.

در تاریخ اسلام بیش از ده کتاب با این عنوان تالیف و تدوین شده است. اما کتاب اصفهانى از مهم ترین منابع در این زمینه به شمار رفته و مورد توجه ویژه علماى اهل سنت قرار گرفته است به طورى که بسیارى از سیره نویسان و مورخان معتبر مثل ابن کثیر، ابن اثیر، ابن جوزى، ذهبى، سمعانى، ابن حجر عسقلانى و مقریزى بهره هاى فراوانى از آن برده و بسیارى از احادیث آن را به عنوان تنها منبعِ در این زمینه نقل کرده اند.

کتاب هایى با این عنوان، در واقع با هدف تنظیم احادیث نبوى درباره نبوت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) و ابعاد گوناگون آن تالیف شده اند و ابونعیم اصفهانى نیز در این کتاب، روایات پراکنده در زمینه نبوت، معجزات، و ویژگى هاى حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) را که مجموعاً پانصد و چهل و پنج حدیث مسند و معتبر مى باشد در سى و پنج فصل مرتب و تدوین کرده است. و در هر فصل نیز مطالب فرعى و جزئیات فراوانى را که با آن تناسب داشته، نقل و بررسى کرده است.

تو ضیح واژه دلائل:
اصطلاح «دلائل» در این کتاب نه به معناى دلیل و برهان عقلى و کلامى بلکه به معناى حجت شرعى (روایى) بر صدق ادعا مى باشد. از این رو، همه فصل هاى کتاب فقط با مطالبى عنوان یافته اند که احادیثى در آن زمینه وجود داشته و مطالب مندرج در ذیل آنها نیز فقط احادیث معتبر بوده است و از هر گونه بحث عقلى (فلسفى و کلامى) در آن اجتناب شده است.
ابونعیم اصفهانى علاوه بر نقل روایات معتبر در این باب، همچنین راویانى که احادیثى در این زمینه نقل کرده اند را نام برده و درباره آنها بحث کرده است. از این رو، کتاب وى هم کتابى حدیثى و هم کتابى رجالى و تاریخى است.
او در این کتاب مطالبى مثل مباحث زیر را تنظیم کرده است:
فضائل حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) در قرآن؛ روایات مربوط به نبوت، روایات مربوط به حقیقت محمدى قبل از خلقت آدم؛ فضائل ایشان؛ سرورى بر همه انبیاء و امتهاى قبل از خود؛ بشارت هاى غیبى ادیان پیشین، از رسالت و بعثت ایشان؛ شرح حال پدر و مادر آن حضرت؛ کودکى و رشد، اخلاق فردى و اجتماعى، عصمت، حالات ایشان به هنگام تلقّى (گرفتن) وحى از جبرئیل امین؛ کیفیت نزول قرآن و سایر کرامات و معجزات آن حضرت.
ابونعیم در این کتاب نیز مثل سایر کتاب هایش اخبار و احادیث نبوى درباره فضائل على بن ابى طالب(علیه السلام) و وقایع تاریخى مربوط به آن حضرت را نقل کرده است که بسیارى از مورخان متعصب اهل سنت از نقل آن اجتناب کرده اند.