آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«الصواعق المحرقه على اهل البدع و الضلال و الزندقه»، عنوان کتابى است که توسط شهاب الدین ابوالعباس احمد بن محمد بن على بن حجر هیتمى سعدى انصارى شافعى (909ـ974ق) براى ردّ و ابطال عقاید وتاریخ تشیّع نگاشته شده است. نویسنده کتاب که شیعه را اهل بدعت و ضلالت مى داند، على رغم داشن اطلاعات کافى از منابع و ادلّه معتبر مبنى بر حقانیت ولایت و خلافت اهل بیت پیامبر(ص)، به مخالفت با کتاب خدا و سنت رسول خدا برخاسته و ضرورى ترین حقایق قرآنى و نبوى را نیز انکار کرده است. او با استناد به تعدادى احادیث ضعیف و جعلى درباره فضایل و عدالت صحابه رسول خدا، به توهین و اسائه ادب به پیشگاه اهل بیت پیامبر و شیعیان آن بزرگواران پرداخته است. از بزرگترین تناقض گویى هاى او در این کتاب این است که به نقل از احمد بن حنبل مدعى است براى هیچ کس مثل على(ع) فضائل و مناقب نقل نشده است و از طرفى ابوبکر را افضل صحابه معرفی کرده است! مطالب و نظرات هیتمى در این کتاب از تیغ برّان نقادان و اهل نظر در امان نمانده و علماى بزرگ شیعه کتاب هاى فراوانى در ردّ آن نوشته اند؛ مثل: الصوارم المهرقه فى نقد الصواعق المحرقه که توسط علامه قاضى نورالله شوشترى (تسترى).

«الصواعق المحرقه على اهل البدع و الضلال و الزندقه»، عنوان کتابى است که توسط شهاب الدین ابوالعباس احمد بن محمد بن على بن حجر هیتمى سعدى انصارى شافعى (909ـ974ق) براى ردّ و ابطال عقاید وتاریخ تشیّع نگاشته شده است.
ابن حجر هیثمی و شیعه:
نویسنده کتاب که شیعه را اهل بدعت و ضلالت مى داند، على رغم داشن اطلاعات کافى از منابع و ادلّه معتبر مبنى بر حقانیت ولایت و خلافت اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله)، به مخالفت با کتاب خدا و سنت رسول خدا برخاسته و ضرورى ترین حقایق قرآنى و نبوى را نیز انکار کرده و حتى آنها را بدعت معرفى کرده است. او با استناد به تعدادى احادیث ضعیف و حتى جعلى درباره فضایل و عدالت صحابه رسول خدا، به توهین و اسائه ادب به پیشگاه اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) و شیعیان آن بزرگواران پرداخته است. از آنجا که مراد از اهل البدع و الضلال شیعه است، معاصران اهل سنت در تصحیح و چاپ این کتاب، عنوان الصواعق المحرقه على اهل الرفض و الضلال و الزندقه را انتخاب کرده اند.
شیوه تدوین کتاب الصواعق المحرقة:
او در این کتاب سه مقدمه به ترتیب زیر نگاشته و سپس به اصل مطالب خود پرداخته است؛ مقدمه اول، انگیزه تالیف کتاب که احادیثى درباره سبّ و لعن اصحاب پیامبر و مجازات دنیوى و اخروى آن جمع کرده است؛ مقدمه دوم، درباره وجوب نصب امام توسط خود اصحاب رسول خدا پس از رحلت ایشان (و البته بلافاصله بعد از رحلت که هنوز بدن مطهر آن بزرگوار تجهیز نشده !!!) است؛ مقدمه سوم، روش هاى نصب امام و نقد نظر شیعه در این باره است. او پس از این سه مقدمه، کتاب خود را در یازده باب تنظیم کرده و در ذیل هر باب چند فصل آورده است. سپس تتمّه اى را در تحت چند باب ذکر کرده است.
عناوین باب های کتاب الصواعق المحرقة:
باب اول: کیفیت خلافت ابوبکر و استدلال بر درستى آن؛ باب دوم: که عنوان مخصوصی براى آن ذکر نشده است؛ باب سوم: اثبات افضل بودن ابوبکر از سایر صحابه؛ باب چهارم: خلافت عمر؛ باب پنجم: اثبات فضایل و خصوصیات عمر؛ باب ششم: خلافت عثمان؛ باب هفتم: فضایل عثمان؛ باب هشتم: خلافت على(علیه السلام) که این باب در فهرست کتاب نیامده و در متن کتاب نیز مشخص نیست و هیتمى به طور عمدى عنوان آن را با مسئله قتل عثمان ترکیب کرده است؛ باب نهم: حالات و فضایل على(علیه السلام)؛ باب دهم: خلافت امام حسن و فضایل ایشان؛ باب یازدهم: فضایل اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) و آیات نازل شده در حق ایشان.
افصلیت صحابه از نگاه هیثمی:
از بزرگترین تناقض گویى هاى او در این کتاب این است که: به نقل از احمد بن حنبل مدعى است براى هیچ کس مثل على(علیه السلام) فضائل و مناقب نقل نشده است و از طرفى ابوبکر را افضل صحابه معرفی کرده است.
البته او هیچ ملاک صریح و صحیحى براى تشخیص افضل بودن صحابه به دست نداده و صرفاً اجماع را ملاک دانسته و مدعى اجماع شده است. در حالى که اجماع علماى اسلام بر این است که على بن ابى طالب(علیه السلام) داراى فضائلى است که هیچ یک از اصحاب آن فضائل را دارا نیستند. با این وصف دیگر نوبت به مقایسه بین اصحاب و تعیین افضل نمى رسد. وانگهى هیتمى براى فرار از قبول افضلیت آن حضرت به نشر فضایل درباره اشخاص دیگرى مثل ابوبکر و عمر پرداخته است با این توجیه که این کار به خاطر مصالح عمومى مسلمین و دورى از فتنه هاى احتمالى صورت مى گیرد و این در واقع نوعى انکار فضائل امیرالمومنین(علیه السلام) است.
نقد کتاب الصواعق المحرقة:
مطالب و نظرات هیتمى در این کتاب از تیغ برّان نقادان و اهل نظر در امان نمانده و علماى بزرگ شیعه کتاب هاى فراوانى در ردّ آن نوشته اند که از مهم ترین آنها مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
1ـ الصوارم المهرقه فى نقد الصواعق المحرقه که توسط علامه قاضى نورالله شوشترى (تسترى) صاحب کتاب «شرح احقاق الحق» نوشته شده است.
2ـ البوارق الخاطفه فى جواب الصواعق المحرقه که توسط علاء الدوله شوشترى نوه قاضى نورالله شوشترى نگاشته شده است.
3ـ الشهاب الثاقب فى طرد الشیطان الناصب عن سماء المناقبکه توسط میرزا على محمد خان ملقب به نظام الدوله نوشته شده است.
4ـ البحار المغرقه فى ردّ الصواعق المحرقه که توسط زین الدین بن على از نواده هاى شهید ثانى نوشته شده است.
5ـ الرد على الصواعق المحرقه، که آن را محمد باقر سبزوارى تالیف کرده است.
6ـ الرد على الصواعق المحرقه که توسط عمران بن احمد دعبل خفاجى نجفى تالیف شده است.
کتاب الصواعق بارها در کشورهاى اسلامى مثل مصر، لبنان، وعراق چاپ شده است.