پاسخ اجمالی:
کتاب هايي كه با عنوان «الوصیه» در قرون اول تا چهارم هجري قمري تأليف شده درباره اثبات «وصيت» پيغمبر(ص) نسبت به امام علي(ع) و ائمه هدى(ع) و ولایت آنان بوده است.
پاسخ تفصیلی:
عدّه زيادى از بزرگان دين، كتاب هاى فراوانى در زمينه اثبات ولایت ائمه اطهار(علیهم السلام) نگاشته و درباره اثبات «وصيت» پيغمبر(صلى الله عليه و آله) نسبت به حضرت علي(عليه السلام) و ائمه هدى(عليهم السلام) نسبت به يكديگر به قدر كافى بحث كرده اند كه ما در ذيل تنها به ذكر نام كسانى كه در اوايل اسلام و قبل از قرن چهارم هجرى، در اين زمينه كتاب نوشته اند اشاره مى كنيم:
1. كتاب الوصية، تأليف هشام بن حكم معروف.
2. كتاب الوصية، تأليف حسين بن سعيد.
3. كتاب الوصية، تأليف حكم بن مسكين.
4. كتاب الوصية، تأليف على بن مغيره.
5. كتاب الوصية، تأليف على بن حسين بن فضل.
6. كتاب الوصية، تأليف محمد بن على بن فضل.
7. كتاب الوصية، تأليف ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال.
8. كتاب الوصية، تأليف احمد بن محمد بن خالد برقى، صاحب كتاب محاسن.
9. كتاب الوصية، تأليف مورخ بزرگوار عبدالعزيز بن يحيى الجلودى.
اكثر اين بزرگان در قرن اوّل و دوم مى زيسته اند. در قرن سوم نيز جمع زيادى از بزرگان، كتاب هايى در اين زمينه تأليف كردند از جمله:
10. كتاب الوصية، تأليف على بن رئاب.
11. كتاب الوصية، تأليف يحيى بن المستفاد.
12. كتاب الوصية، تأليف محمّد بن احمد صابونى.
13. كتاب الوصية، تأليف محمّد بن حسن بن فروخ.
14. كتاب الوصية، تأليف مورخ عاليقدر على بن حسين مسعودى، صاحب تاريخ «مروج الذهب».
15. كتاب الوصية، تأليف شيخ الطائفه محمد بن الحسن الطوسى.
16. كتاب الوصايا، تأليف محمد بن على الشلمغانى معروف.
17. كتاب الوصية، تأليف موسى بن حسن بن عامر.
امّا كتاب هايى كه پس از قرن چهارم در اين باره تأليف يافته از شماره بيرون است. مسعودى مورخ شهير اسلامى در كتاب خود «اثبات الوصيه»(1) مى نويسد: هر پيغمبري دوازده وصى داشته است و سپس نام آنها را با مختصرى از شرح زندگى آنها ذكر كرده و بعد درباره ائمه اثنى عشر(عليهم السلام) به طور مشروح تر بحث نموده است. اين كتاب در ايران چاپ شده؛ اما متأسّفانه چاپ خوبى ندارد.(2)،(3)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.