آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره اهداف بعثت مي فرمايد: «خدا محمد(ص) را به حق مبعوث كرد تا بندگانش را از پرستش بتها به عبادت خويش دعوت كند و از اطاعت شيطان به اطاعت خود فرا خواند». با اين بيان، اهداف پیامبر(ص) بر دو اصل استوار شده: يكي رها كردن عبوديت و پرستش بتها و تمسّك به توحيد در عبادت و ديگر رها ساختن انسان از اطاعت شيطان و تمسّك به اطاعت پروردگار.

امام علی(عليه السلام) در بخشی از خطبه 147 نهج البلاغه به بعثت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) اشاره مى كند و پس از آن به شرح اهداف بعثت می پردازد و سپس با استناد به قرآن مجيد مى فرماید: (خداوند محمّد(صلى الله عليه وآله) را به حق مبعوث كرد تا بندگانش را از پرستش بتها به عبادت خويش دعوت كند و از اطاعت شيطان به اطاعت خود فراخواند)؛ «فَبَعَثَ اللهُ مُحَمَّداً(صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) بِالْحَقِّ لِيُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَةِ الاَوْثَانِ إلَى عِبَادَتِهِ، وَ مِنْ طَاعَةِ الشَّيْطَانِ إلَى طَاعَتِهِ».
چه تعبير گويا و زيبا و فشرده اى در مورد هدف بعثت پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله) بيان شده است؛ تعبيرى كه بر دو اصل استوار است: نخست رها كردن عبوديت و پرستش بتها و تمسّك به توحيد در عبادت يعنى عبادت پروردگار، و ديگر رها ساختن [انسان] از اطاعت شيطان و تمسّك جستن به اطاعت پروردگار.
درست است كه اطاعت شيطان نيز نوعى بت پرستى است و بنابراين داخل در مفهوم جمله اوّل يعنى «عِبَادَةِ الاَوْثَان» است؛ ولى تقابل اين دو جمله با يكديگر نشان مى دهد كه عبادت در معنى خاص خود، يعنى پرستش، به كار رفته است و منظور از اطاعت شيطان، پيروى از فرمان اوست نه پرستش. به هر حال «اَوثَانِ» بتها و شيطان در اين دو جمله مفهوم وسيع و گسترده اى دارد كه هر گونه معبودى غير از خدا را شامل مى شود و شياطينِ انس و جن را در بر مى گيرد.
بنابراين تسليم در برابر حاكمان ظالم و اطاعت فرمان آنها و تن دادن به استعمار و استثمار خودكامگان و پذيرش قوانين غير الهى، همه، در مفهوم اين جمله ها داخل است و هدف بعثت اين بود كه انسان را از تمام آنها رهايى بخشد.
مرحوم كلينى در كتاب شريف «كافى» جمله هاى بالا را به اين صورت نقل كرده است: «إنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ مُحَمَّداً(صلى الله عليه وآله) بِالْحَقِّ لِيُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَةِ عِبَادِهِ إلَى عِبَادَتَهِ وَ مِنْ عُهُودِ عِبَادِهِ إلَى عُهُودِهِ وَ مِنْ طَاعَةِ عِبَادِهِ إلَى طَاعَتِهِ وَ مِنْ وَلَايَةِ عِبَادِهِ إِلَى وَلَايَتِهِ»؛ (خداوند محمّد(صلى الله عليه وآله) را به حق مبعوث كرد، تا بندگانش را از عبادت بندگان خارج سازد و به عبادت خويش فرا خواند و از پيمان هاى بندگانش به پيمان هاى خودش و از اطاعت بندگانش به اطاعت خودش و از پذيرش ولايت بندگانش، به ولايت خودش دعوت نمايد).
به اين ترتيب امام(عليه السلام) هدف اصلى بعثت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) كه بقيه اهداف به آن باز مى گردد را در چند جمله كوتاه بيان فرموده، و هرگونه ابهام را زدوده است.(1)