آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در توصیف روز قیامت در قرآن می فرماید: «روزى كه مال و فرزندان در آن سودى نمى بخشد». اصولا سرمايه هاى مهم دنيا در سه چيز خلاصه مى شود: مال و ثروت، فرزندان برومند و دوستان با وفا؛ اما مشكلات محشر و گرفتارى هاى هولناك آن، چنین نيست كه بتوان با استفاده از مال و ثروت يا كمك فرزندان و دوستان، آنها را برطرف ساخت؛ چراكه معيار در آن جا چيز ديگر است؛ حلاّل مشكلات محشر، ايمان و عمل صالح و قلب سليم است، قلبى خالص از هر گونه شرك و ريا و فارغ از غير خدا.

خداوند در توصیف روز قیامت در قرآن می فرماید: (روزى كه مال و فرزندان در آن سودى نمى بخشد)؛ «يَوْمَ لايَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ»، (مگر كسى كه با قلب سليم به پيشگاه خداوند آيد)؛ «اِلاّ مَنْ اَتَى اللهَ بِقَلْب سَليم»(1) و در توصيف دوّم مى فرمايد: (آن روز روزى است كه نه خريد و فروش در آن است و نه پيوندهاى دوستى)؛ «يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خِلالُ».(2)
در حقيقت سرمايه هاى مهم دنيا در سه چيز خلاصه مى شود: مال و ثروت، فرزندان برومند و دوستان با وفا؛ اما مشكلات محشر و گرفتارى هاى هولناك آن، چنان نيست كه بتوان با استفاده از مال و ثروت يا كمك فرزندان و دوستان، آنها را برطرف ساخت و به فرض كه تمام اموال دنيا به آنجا انتقال يابد و همه فرزندان و دوستان در كنار انسان باشند، ممكن نيست گرهى از كار او بگشايند؛ چراكه معيار در آن جا چيز ديگری است، حلاّل مشكلات محشر، ايمان و عمل صالح و قلب سليم است، قلبى خالص از هر گونه شرك و ريا و فارغ از غير خدا.
در اين جهان غالب مشكلات از طريق مال و ثروت و دادن فدا، خسارت، رشوه و مانند آن به صورت مشروع يا نامشروع قابل جبران است و بسيارى از مشكلات نيز به كمك نيروهاى انسانى مخصوصاً فرزندان پرمحبت و دوستان مخلص حل شدنى است. بنابراين غالب مشكلات اين جهان با اين وسائل برطرف مى گردد، در حالى كه اين امور در آن جا هيچ كاربردى ندارد.
البتّه منظور از مال و فرزندان، مال و فرزندانى نيست كه در طريق جلب رضاى الهى به كار گرفته شده يا دوستانى كه بتوانند در پيشگاه خدا شفاعت كنند؛ بلكه منظور اين است كه اگر اين سرمايه ها به آن جا منتقل شود هيچ كارى از آن ها ساخته نيست و لذا در آيه 67 سوره زخرف مى خوانيم: «اَلاَخِلاّءُ يَوْمَئِذ بَعْضُهُمْ لِبَعْض عَدُوٌّ اِلاَّ الْمُتَّقينَ»؛ (دوستان در آن روز دشمنان يكديگرند مگر پرهيزكاران!).(3)